Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

Markazdan qochma apparatlarda
 
massani tozalashda massa 
apparatga tangensional yo‘nalishda beriladi. Suspenziya devorga 
urilib, spiral shaklida harakatlanishi natijasida og‘ir qismi pastga, 

---

20
yengil qismi yuqoriga qarab harakatlanadi. Bu sentrikliner apparat 
(3.1-rasm) bo‘lib, uning diametri 300 mm, massaning kirishdagi 
bosimi 0,35 MPa, chiqishda – 0,015 MPa
.
Agar apparatning diametri 150 mm
 
bo‘lsa,
 
kirish joyidagi bosim 
0,32 MPa , chiqish joyida bosim 0,02 MPa
 
ni tashkil etadi.
Sellulozani oqartirish. 
Oqartirishdan maqsad selluloza tarki-
bidagi lignin qoldiqlarini yo‘qotish. Sanoatda ikki xil usulda 
oqartirilgan selluloza olinadi – oqartirilgan sulfit selluloza va oqar-
tirilgan sulfat selluloza.
Sulfat selluloza qog‘oz ishlab chiqarishda, sulfit selluloza esa 
kimyoviy qayta ishlashda ishlatiladi.
Oqartirish uchun ishlatiladigan moddalar: xlor, xlor ikki oksidi 
(SlO
2
), natriy xlorat (
NaClO
3
), gipoxloratlar (NaOCl, Sa(OCl)
2
), 
so‘ndirilgan ohak (SaO), xlorli ohak [3Sa(OSl)
2
· 
CaO 
· 
4H
2
O], kaustik 
soda (NaOH), xlorid kislota (NSl), sulfat kislota (H
2
SO
4
), vodorod 
peroksidi (N
2
O
2
), natriy peroksid (Na
2
O
2
).
Sulfit usulida selluloza pishirishning quyidagi me’yoriy sharoiti 
taklif etiladi:
1. Sellulozani qozonda pishirganda SO
2
 
kislotaning tar kibi, %:
– 0,6 MPa bosimda ishlaydigan qozonlar uchun 
5,5–6,0;
– 1,2 MPa bosimda ishlaydigan qozonlar uchun 
7,5–8,0.
2. Sellulozani pishirishda SO
2
 
ning bog‘langan tarkibi:
– qattiq 
0,95–1,0;
– o‘rtacha qattiqlikda 
0,85–0,9;
– yumshoq 
0,7–0,75.
3. Pishirish temperaturasi:
– qattiq 
130–135;
– o‘rtacha qattiqlikda 
138–140;
– yumshoq 
145–148.
3.2-jadvalda uch xil yog‘ochdan sulfit usulida ajratib olingan 
selluloza miqdori keltirilgan.

---

21
3.2-jadval