Scientific progress volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 299
REFERENCES
1.
Malikov T.S, Olimjonov O.O Moliya darslik-
T “Iqtisod
-
moliya”, 2019 125 b.
2.
Vahobov.A.V, Jo`rayev.A.S. Soliq va soliqqa tortish. Darslik. 
Т.: Iqtisodiyot
-Moliya. 
2018.-408 b. 
3.
E.Gadoev, N.Kuzieva. Jismoniy shaxslani soliqqa tortish. Oliy o`quv yurtlari 
talabalari uchun darslik. TDIU, Iqtisodiyot. 2019 y. 430 b 
Internet saytlari 
1.
 
www.gov.uz
  
2.
 
www.mf.uz  
3.
 
www.soliq.uz
  

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 300
ALISHER NAVOIY TASHABBUSI 
 
Komiljon Niyazov 

Toshkent davlat yuridik universitetining Ixtisoslashtirilgan filiali 

 
ANNOTASIYA 
Maqolada buyuk alloma Hazrat Alisher Navoiyning serqirra ijodiy merosi haqida 
so‘z borib, dunyo olimlari tomonidan o‘rganilishi, asarlarini keng targ‘ib qilish 
xususidagi muhim vazifalar, shoirning davlat arbobi sifatidagi hayot tarzi, tillar qiyosi 
yoritib berilgan. 
Kalit so‘zlar:
lirik merosi, turkiy va fors tillaridagi devonlari, g‘azal, xronologik 
tartiboti, nodirlik, devon, janr. 
 
Kirish 
Hazrat Alisher Navoiyni teran anglash uchun avvalo uning hayot y
o‘
li va ijodi bilan 
yaqindan tanishib chiqish joiz. Shundagina shoirning falsafasini qisman anglab yetsa 
b
o‘
ladi. Boisi Navoiy ijodi mazmunga juda boy. Uni anglash uchun katta bilim, keng 
dunyoqarashga ega b
o‘
lish lozim.
Alisher Navoiy s
o‘
z mulkining sultoni deb atalishi sabablaridan biri bu b
o‘
lsa, 
boshqa jihatdan mutafakkir ikki tilda ijod qila olgan [1]. Va har ikki tilni ham 
mukammal bilgan. Bizning hozirgi 
o‘
zbek tilimiz shakllanishiga ilk tamal toshini 
q
o‘
ygan zot ham, aynan, Alisher Navoiy b
o‘
ladilar.
Hazrat Alisher Navoiyning ijodiy merosi ulkan va k
o‘
p qirrali: unga 30 ga yaqin 
yirik asarlar 
–
she’rlar to‘
plamlari (devonlar), falsafiy va ilmiy risolalar kiradi. 
Markaziy Osiyo va O‘rta Sharq musulmon xalqlarining ko‘
p asrlik madaniy 
an’analaridan foydalangan holda Alisher Navoiy butunlay o‘
ziga xos asarlar yaratadi. 
Tahlil 
Shoirning lirik merosi juda katta. Uning turkiy va fors tillarida devonlarga 
kiritilgan 
g‘
azal janridagi 3150 asari ma
’
lum. "Fikrlar xazinasi" shoirning 
o‘
zi 
tomonidan 1498-
1499 yillarda xronologik asosida tuzilgan she’riy to‘
plam b
o‘
lib, shoir 
hayotining t
o‘
rt davriga t
o‘g‘
ri keladigan t
o‘
rtta devonni 
o‘
z ichiga oladi: "Bolalikning 
qiziqishlari", "Yoshlikning nodirligi", " O'rta yoshning qiziqishlari ", "Keksalik davri". 
Devonlarda boshqa janrlardagi she’rlarlar ham mavjud, bular: mu
hammas, musaddas, 
mustahzod, ruboiy va turkiy folklorga tegishli b
o‘
lgan tuyuqlar ham bor [2]. 
Navoiy 
o‘
zining asosiy vazifalaridan birini adabiy turkiy tilni rivojlantirish deb 
bilgan. Aynan shoir she
’
riyatida turkiy bayt badiiy ch
o‘
qqiga k
o‘
tarilgan: uning 
g‘
azallari detallar, rasmiy qoidalarga virtuoz muvofiqligi, semantik 
o‘
yinlari, obrazlar, 
allegoriyalar va metaforalarning yangiligi bilan hayratga soladi. Navoiy lirikasi tufayli 
forsiy til yagona adabiy til maqomini y
o‘
qotgan. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3