Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

 EKSPERIMENTAL QURILMA TA‟VSIFI 
Tajribalarni o‘tkazish uchun qurilma stol ustida joylashtirilgan blokdan iborat 
bo‘lib, uning sxematik ko‘rinishimetall - vakuum tizimi ikki elektrodli elektron 
lampada amalga oshiriladi (2.1-rasm). Lampa elektrodlaridan biri - katod 1 spiral 2 
yordamida qizdiriladi, u orqali cho‘g‘lanish toki deb nomlangan 
H
I
tok o'tkaziladi. 
Katod chiqaradigan emittirlangan elektronlarni lampaning ikkinchi elektrodi - anod 3 
yig'adi. Tajriba qurilmasi sxemasi 2.2-rasmda keltirilgan.Transformator T ning 
birlamchi o‘rami 220 V li o'zgaruvchan tok manbaiga ulanadi. 
1 - katod; 2 –cho‘g‘lanish tolasi; 3 - anod. 
2.1 - rasm. Ikki elektrodli elektron lampa (vakuumli diod) 

---

261 
Ikkinchi o‘ram diodli ko'prik (мост) VD ga ulangan, to‘g‘rilangan kuchlanish 
o'zgaruvchan rezistor R va ampermetr A orqali L lampani cho‘g‘langan spiralga 
beriladi. R rezistor cho‘g‘lanish tokini boshqarish imkonini beradi va shuningdek
katod temperaturasni hamboshqarish imkonini beradi. Anod zanjiriga to‘g‘ri
yo'nalishda manba ulanadi, bu esa to‘yinish tokini aniqlashga imkon beradi, yani bu 
katoddan emitterlangan barcha elektronlar tokidir. 
 
 
FIZIKADAN KO„P MODULLI LABORATORIYA QURILMASIDA 
HAVONING ISSIQLIK O„TKAZUVCHANLIGINI O„RGANISH 
Abduraxmonov K.P., Tohirov U.X., TATU 
Havoning issiqlik o‗tkazuvchanligini o‗rganishdan maqsad issiqlik 
o‗tkazuvchanlik hodisasini o‗rganish, ushbu hodisaning asosiy qonunlarini o‗rnatish 
va havoning issiqlik o‗tkazuvchanlik koeffitsiyentini aniqlashdir. 
Т
1
va Т
2
temperaturali ikkita sirt orasidagi gazni ko‗rib chiqadigan bo‗lsak (1-
rasm), temperaturalar o‗zgarmas bo‗lsa, u holda gaz orqali statsionar issiqlik oqimi 
o‗rnatiladi. Soddalashtirish maqsadida, bir o‗lchovli masalani ko‗rib chiqish uchun 
gazni ikkita parallel tekislik orasiga joylashtiramiz va X o‗qini shu tekisliklarga 
perpendikulyar yo‗naltiramiz. Shunda X o‗qi bo‗ylab temperatura gradyenti 
dx
dT
bo‗ladi.