Say d u lla m irzayev

33 
M a ’rupov Zokir. A. Q odiriy — Iug‘atchi. — «Sharq yulduzi» jurnali,
1966-yil, 4-son.
138

---

d arslik larn i o ‘zbekchaga o ‘girish da faol ish tiro k etgan. 
A. Chexov, N. Gogol, M ark Tven, Emil Zolya, Deni Didro, 
Alfons Dode kabi yozuvchilarning bir qancha asarlarini tarjima 
qilgan. A bdulla Q odiriy ja h o n adabiyotini sevib m utolaa 
qilgan. Lev Tolstoy, A. Chexov singari badiiy so‘z ustalaridan 
y orqin x a ra k te r y aratish n i, psixologik tah lil m ah o ra tin i 
o ‘rgangan. Abdulla Qodiriy: «Mumtozlardan ta ’lim olish — 
o ‘sib yuksalishimizning garovidir»34, — deb yozgan edi.
A bdulla Q odiriyning ijodiy kam olotida uning, ayniqsa, 
o‘zbek xalq og‘zaki ijodi hamda mumtoz adabiyotimizdan olgan 
saboqlari hal qiluvchi rol o ‘ynagan.
Abdulla Qodiriy badiiy nasrning deyarli hamma janrida ijod 
qilgan va o ‘zbek adabiyotidagi ocherk, hikoya, qissa va roman 
janrlarining bir qancha yetuk namunalarini yaratgan. Adibning 
«G ‘irvonlik Mallaboy aka» ochcrkida ijtimoiy muhit, shart- 
sharoit o'zgarishi bilan inson ongi va ruhiyatida sodir bo‘lgan 
o ‘sish-o‘zgarish, evrilishlar haqqoniy aks ettirilgan. Ocherkda 
tasvirlanishicha, o ‘tm ishda o ‘zlarining soddaligi, teran fikr 
yuritolmasligi bilan mashhur bo‘lgan g‘irvonlik dehqonlar vaqti 
kelib paxtachilikni m ash inalash tirish g a d o ir yangiliklar, 
kashfiyotlar yaratish darajasigacha ko‘tariladilar.
Ocherkda paxtachilikdagi «shohmot usuli»ning ixtirochisi 
g‘irvonlik dehqon Mallaboy aka obrazi juda jonli va tabiiy 
berilgan. Yozuvchi paxta maydonida fidokorona mehnat qilib 
o‘lkamizda dong taratgan, katta obro‘ga erishgan yangi tipdagi 
dehqon Mallaboy Boqiboyev obrazini samimiy hurmat bilan 
yaratgan. Asarda paxtachilikning istiqboli yangi usulni joriy 
etishda, texnikadan unumli foydalanishda, degan g‘oya olg‘a 
surilgan. Bu bilan adib millatni yangiliklardan cho‘chimaslik, 
vaqti yetganda qanchalar qimmatli bo‘lmasin, eski usullardan 
voz kechish, kashfiyotlar yaratishga chaqiradi. Dehqonning 
oddiygina hayoti, m ehnati asnosida ja d id larn in g yuksak 
g‘oyalari beriladi.
Y ozuvchi o cherkda M allaboy obrazini yaratish bilan 
hayotdagi yangiliklarni, ilg‘or ish usullarini ta rg ‘ib etgan,