Saodat sadirova

Bilimingizni tekshirib ko'ring

1. 
   Teri massasi qanday omillarga bog'liq?
   
2. 
   Har xil usullar bilan konservalangan terilar massasining qanday nisbatlari mavjud?
   
3. 
   "Usol" ko'rsatkichini tavsiflang?
   
4. 
   Teri maydonini detsimetrajli planshetda o'lchash tartibini tushuntiring?
   
5. 
   Echki va qo'y terilari maydoni qanday o'lchanadi?
   
6. 
   Meysner tolshinomeri tuzilishini tushuntiring.
   
7. 
   Jun uzunligi qanday o'lchanadi?
   
8. 
   Terining zichligi tayyor charm va mo'ynaning qaysi xossalariga ta'sir ko'rsatadi?
   
9. 
   Terilarning uzilishdagi mustahkamlik chegarasini aniqlash qanday tartibda bajariladi?
   

10. Xomashyoni qaysi turlarida uzilishdagi mustahkamlik kichik
bo'ladi?
138

V BOB. CHARM VA MO'YNA XOMASHYOSINUQSONLARI VA ULARNING HOSIL BO'LISH SABABLARI
5.1. NUQSONLARNISINFLASH
Nuqsonlar deb. terilarning soch qoplami va teri to'qimasida hosil bo'ladigan, shuningdek, charm va mo'yna sanoati uchun ularning qimmatini tushiradigan har xil shikastlanishlarga aytiladi. Nuqsonlarni farqlash, hosil bo'lish sabablarini bilish va ularga qarshi kurash choralarini belgilash soha mutaxassislarining asosiy vazifalaridan bin hisoblanadi.
Nuqsonlar teri sifatini pasaytiradi, navlarga ajratishga ko'p vaqt sarilanishi tufayli, xomashyoni qabul qilish va topshirishni murak-kablashtiradi va, nihoyat terini ishlab chiqarish ularga ishlov berishni qiyinlashatiradi.
Hayvonlarni yomon oziqlantirish va saqlash, ularni boqish davrida zarurbo'lgansanitar-veterinariya tadbirlarini о'tkazmaslik, terini shilish, dastlabki ishlov berish, konservalash va tashishdagi shikastlanishlar turli nuqsonlarning hosil bo'lishiga plib keladi. Ayrim nuqsonlar faqat ma'lum turdagi xomashyoga xosbo'lsa, boshqalari hamma turlar uchun umumiy hisoblanadi.
Nuqsonlarning kelib chiqishiga ko'ra, ular hayot davridagi va o'lgandankeyingi nuqsonlarga ajratiladi. Hayot davridagi nuqsonlarning hosil bo'lish sabablari quyidagilar hisoblanadi: hayvonlardagi teri kasalliklari, mexanik shikastlanishlar, terining ifloslanishi, yetarlicha yoki noto'g'ri oziqlantirish yoxud ozuqa tarkibini keskin o'zgartirish. O'lgandan keyingi nuqsonlarning paydo bo'lish sabablari quyidagilardir: hayvonni so'yish va terisini shilish qoidalariga rioya qilmaslik, xomashyoga noto'g'ri dastlabki ishlov berish, saqlash va tashish. Bundan tashqari teriga ta'sir etish darajasiga qarab, nuqsonlar hisoblanadigan va hisoblanmaydiganlarga bo'linadi. Hisoblanadigan nuqsonlarga terilarning tovar qimmatini pasaytiruvchi nuqsonlar kiritiladi. Shuning uchun ham ular sifatni baholashda e'tiborga olinadi. Hisoblanmaydigan nuqsonlarga teri sifatini deyarli o'zgartirmaydigan
139
5.2. HAYOT DAVRIDAGINUQSONLAR
*J™^h Гк!^аШ1 ? ^{ted to}'*^ma^^oing shikastlanisMga olib keladigan shTklf "b ""'Г ^{erf kaSalHkIari}' hasharotlarnmg chaqxsln, mexanik sbkastlamshlar, hayvonlarm noto'g'ri sharoitlarda saqlashva yetarlicha
oziqlantirmaslik hisoblanadi.
140
bSS ^kl?^tlladl/^{a Ular ruxsat et}^« hisoblanadi. Teri sifatmi tulkit^^aUf ^C J^ ^olinm^-Masalan, shrmol tulkisi va od_dly rtLTlv^S! ¹⁰ ^ ^{§aCha b}°'^{lgan kesik va ch}<*lar e'tiborga nuaZl ^ ^Ш , ^{Ular fUXSat etllgan} bieoblanedi. Agar ushbu 2"Г^{8 U}_K^{ZUnbgl 10 sm} ^ап oshsa, hisoblanadigan nuqsonlarga Ы ^Г if"¹ и'" ^{nUqSOnlarterisisifatl}g^a'_S1retishdarajasiga qarab, bu: tur uchun hisobga olinsa, ikkmchisi uchun e'tiborga ohnmaydi. Ma alan, suvsar, shimol tulkisi, oddiy tulki, qorakuzan (norka) terilari
dsrnlarl ^ФТ^а?^{а 6ga b}°'^lgan °У^^ va dum kabi teri qismla ming yo qligi hisoblanadigan nuqsonlarga, quyon, yumronqoziq
2ш b H Г .^hll°^{blanmaydlgann}^sonlarga kiritiladi. Pitra tegib
о ma о! Л Г ^bf^{lgan nUqS}°^{n mayda ha}^'^onlar (gornostay, olmaxon, kolonka va boshqalar) uchun hisoblanadigan, yirik hayvonlar
nuo^r^VSarV -f:^ab°^Shq-^{)tenChalan Uchun} hisoblanmayd_lgan nuqsonlarga kiritiladi.
и1_аг⁸Ья^^1аПг^Ь!?^а,^{ЦЫаПиС180П1аГП1 bartaraf}etish imkoniyatiga qarab nZl^^ л ^m ^ ^{bartaraf eti}toaydigan nuqsonlarga bo'linadi.
vanfn к ^gr^nUqS°^{nlarga tenlarga} q°'^imcha ishlov berish S ^Ь.^{аг1аГаГ}_т^е|^1811т^кт bo'lgan nuqsonlar kiritiladi. Bular yog^lantirmaganlik, ten to'qimasining chala quntilishi, terichalarga noto g n shakl bensh, qon bilan ifloslanganlik va yog'langan iflos soch va boshqalardir. Bartaraf etilmaydigan nuqsonlarga teshik, kuya yeyishi. to L„f ^{JUn 4}°^{Plami taqi}"' ^muzlan§^an> mog'orlagan yoki teri

to'qimasi kuygan va boshqalar kiritiladi.
tO qimasi kuvean va hnch^olo, u:*^i_j- ^J