Sana: Sinf: 1 – Mavzu: Dunyo siyosiy xaritasi. Darsning maqsadi

Sana:___________ Sinf:_______________________

16 - Mavzu: Jahon iqtisodiy tarmoqlari geografiyasi.

Darsning maqsadi:

4. 
   Ta’limiy maqsad: O`quvchilarga jahon xojaligi, xalqaro geografik mehnat taqsimoti, jahon bozori, neft, gaz va ko`mir sanoatlari to’g’risida, elektroenergetika sanoatlari haqida ma’lumot berish, ilmiy bilim, ko`nikma va malakalarini shakllantirish.
   

Tarbiyaviy maqsad:O`quvchilarda erkin va mustaqil fikrlashni shakllantirish, ularni darslikdan tashqari adabiyotlarni o`qishga da’vat etish, ma’lumot to`plab, xulosalashga o`rgatish.

Rivojlantiruvchi maqsad : O`quvchilarning ijodiy va mustaqil fikrlashlarini rivojlantirish, dunyoqarashini kengaytirish.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyoning siyosiy kartasi, O`zbek Milliy Ensiklopediyasi – II tom, rasmlar.

Dars o`tish metodi: Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi savollar beradi.

Yangi mavzu bayoni:

Sanoat moddiy ishlab chiqarishning yetakchi tarmog`idir. Jahonning barcha sanoat tarmoqlarida 400 mln. dan ziyod ishchi va xodimlar ishlaydi. Sanoatda band ishchi-xizmatchilar soniga ko`ra Xitoyda, AQSHda, Rossiyada yetakchilik qiladi. Mavjud sanoat tarmoqlari rivojlanish davri va ahamiyatiga ko`ra uch guruhga bo`linadi:

1- guruhga sanoatning eski tarmoqlari kiradi.

2- guruhga yangi tarmoqlar deb ataluvchi avtomobilsozlik, rangdor metallurgiya, platsmassalar, kimyoviy tolalar, samolyotsozlik kabi tarmoqlar kiradi.

3- guruhga eng yangi tarmoqlar kiradi. Bular mikroelektronika, elektron hisoblash texnikasi, atom va aerokosmonavtika, optika, organik sintez kimyosi, mikrobiologiya va boshqa tarmoqlardir.

XX asr davomida jahonning yoqilg`I – energetika balansida katta siljishlar yuz berdi. Asrning birinchi bosqichida asosiy energetika vositasi sifatida ko`mirdan foydalanilgan. Asrning ikkinchi yarmidan boshlan jahon YoEB da ikkinchi bosqich – neft-gaz davri boshlandi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.
O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa:

Mavzuni o`qib kelish, savollarga javob yozish.

lmiy bo`lim mudiri:__________________

Sana:___________ Sinf:_______________________

17 - Mavzu: Sanoat tarmoqlari geografiyasi..

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga sanoat tarmoqlari geografiyasi, metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, o`rmon, yengil sanoat tarmoqlari haqida ma`lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi, darslik, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi savollar beradi.

Yangi mavzu bayoni:

Qora metallurgiya sanoatining xususiytlaridan biri asosiy mahsulotlari hisoblanadigan cho`yan, po`lat va prokat ishlab chiqarish jarayonida juda katta hajmdagi temir rudasi, kokslanadigan ko`mir va boshqa xil resurslarni ishlatishidir.

Mashinasozlik sanoati ishlab chiqarayotgan mahsulotlari umumiy qiymatiga ko`ra sanoat tarmoqlari orasida eng yirigi va ahamiyatlisidir.

Sobiq Ittifoq mamlakatlari jahonning to`rtinchi mashinasozlik mintaqasini tashkil qiladi. Garchi mintaqa mashinasozlikning eng muhim mahsulotlarini ishlab chiqarish imkoniyatlariga ega bo`lsa-da, sifat ko`rsatkichlariga ko`ra boshqa mintaqalardan orqada.

Kimyo sanoati FTI davrida sanoatning rivojlangan tarmoqlaridan biridir. U XX asr davomida alohida tarmoq sifatida shakllandi va eng yuqori sur’atlarda rivojlanishga erishdi.

Yengil sanoat aholining kundalik iste’mol mahsulotlari ishlab chiqaradigan eng yirik tarmog`idir. Shu sababli u barcha, shu jumladan, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtosodiyotining muhim tarmog`i sanaladi. Yengil sanoatda eng yetakchi tarmoq to`qimachilikdir.

To`qimachilik sanoati, bir tomondan, sanoatning eng “eski”, ikkinchi tomondan esa doimo yangilanayotgan va o`sayotgan tarmoqlaridan hisoblanadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

1. Tog`-kon sanoati rivojlanishida asosiy o’rin tutuvchi mamlakatlarni aniqlang.

2. Qora va rangli metallurgiya sanoatlari qanday xususiyatlariga ko`ra farqlanadi?

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Mavzuni o`qib kelish, savollarga javob yozish.

Ilmiy bo`lim mudiri:__________________

Sana:___________ Sinf:_______________________

18 - Mavzu: Sanoat va atrof-muhit.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga sanoat va atrof-muhitning o`zaro munosabatlari haqida ma`lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, baxs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi savollar beradi.

Yangi mavzu bayoni:

Sanoat atrof-muhitni ifloslantiruvchi asosiy tarmoqdir. U geografik qobiqning barcha qatlamlariga faol salbiy ta’sir ko`rsatmoqda. Sanoat ishlab chiqarishning salbiy ta’siri asosan, ikki yo`nalishda amalga oshmoqda:

1) tabiiy boyliklar (mineral, yer, o`rmon, okean resurslari kabilar) ni o`zlashtirish mobaynida;

2) ishlab chiqarish jarayonida.

Tabiiy resurslarni o`zlashtirish jarayonida gidroenergetika sanoati tufayli ham atrof-muhitga salbiy ta’sir ko`rsatilmoqda. U elektr energetika sanoatining boshqa tarmoqlariga nisbatan “toza”roq hisoblansa-da, to`g`on, suv omborlari qurilishi natijasida tabiiy muvozanatni buzilishiga, aholi yashab kelgan yoki o`rmondan iborat katta maydonlarning suv ostida qolib ketishiga sabab bo`ladi.

Jahon energtikasining asosiy tarmog`i hisoblanadigan issiqlik elektr energetika tarmog`i yerning tuproq, atmosfera va suv qobiqlarini sulfat gazi (SO₂), azot oksidi (NO), uglerod oksidi (CO), benzoprin, millonlab tonna qattiq moddalar bilan ifloslash xususiyatiga ega.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi:

1. Jahon o`rmon sanoati rivoj topgan mintaqalar va ulardagi eng yirik mamlakatlarni aniqlang. O’rmon sanoati mahsulotlarini ishlab chiqarishda ularning tutgan o’rnini aniqlang, ularni qiyoslang va tahlil qiling.

2. Atrof-muhitning ifloslanishida sanoatning o’rnini darslikdagi matndan foydalanib o`rganing.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa:

Mavzuni o`qib kelish, savollarga javob yozish.

Ilmiy bo`lim mudiri:__________________

Sana:___________ Sinf:_______________________

19 - Mavzu: Qishloq xo`jaligi geografiyasi.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga qishloq xo`jaligi, uning tarmoqlari haqida, jahon bo`yicha bu mahsulotlarning yetishtirilishi haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi, atlas, yozuvsiz xarita.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, taqqoslash, xarita bilan ishlash.

Darsning borishi: Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi savollar beradi.

Yangi mavzu bayoni:

Qishloq xo`jaligi moddiy ishlab chiqarishning ikkinchi yirik tarmog`idir. U kishilik jamiyatining eng qadimgi xo`jalik sohasi hisoblanadi. Hozirgi vaqtda bunday tarmoqlarida hammasi bo`lib 1 mlr. dan ortiq kishi yoki jami iqtisodiy faol aholining 70 % dan ko`prog`i ish bilan band.

Qishloq xo`jaligi rivojlanish darajasiga ko`ra ikki turga bo`linadi.

Birinchisi, rivojlangan Tovar qishloq xo`jaligi bo`lib, ularda ishlab chiqariladigan mahsulotlar bozor, birinchi, navbatda, tashqi bozor uchun mo`ljallangan bo`ladi. Bunday xo`jalik ishi intensiv tashkil qilingan zamonaviy dehqonchilik va chorvachilik sohalari bo`lishi mumkin.

Ikkinchisi, asosan, ichki xo`jalik iste’moli uchungina mahsulot ishlab chiqaradigan, odatda, kam samarali qishloq xo`jaliklaridir.

Dehqonchilik – qishloq xo`jaligining yerga ekin ekib, hosil olish bilan shug`ullanadigan eng asosiy tarmog`idir.

Donli ekinlar – dehqonchilikning eng yirik tarmog`idir. Donli ekinlar turi ancha ko`p bo`lib, jahon ekin maydonlarining o`rtacha yarmida ekiladi. Yana bir muhim donli ekin makkajo`xoridir. Uning asl vatani Meksika hisoblanadi. Makkajo`xori odatda doni va poyasi uchun ekiladi.

Aholini oziq – ovqat bilan ta’minlashda moy, ildizmeva, sharbat, quvvat beruvchi ziroatchilik tarmoqlari ham ahamiyatlidir. Aholi tomonidan iste’mol qilinadigan moyning 2/3 qismi soya, kungaboqar, yeryong`oq, chigit kabilardan olinadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa:Mavzuni o`qib kelish, savollarga javob yozish.

Ilmiy bo`lim mudiri:__________________


Sana:___________ Sinf:_______________________

20 - Mavzu: Jahon chorvachiligi va baliqchiligi.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga Jahon chorvachiligi va baliqchiligi haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi, atlas, darslik.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish.

Darsning borishi: Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi amaliy topshiriq beradi:

Donli ekinlar ekin maydonlarining tarkibi ( foiz hisobida) ni aylanada tasvirlash.

Yangi mavzu bayoni:

Chorvachilik aholining kundalik iste’molidagi eng asosiy mahsulot (go`sht, sut, tuxum, asal kabi) larni, sanoat uchun esa muhim xom ashyo (teri, jun, pilla, mo`yna kabi)larni yetkazib beradi. Chorvachilik esa qoramolchilik, choc`hqa, qo`y va echkilik, yilqilichilik, tuyachilik, parrandachilik, asalarichilik, pillachilik kabi tarmoqlarga bo`linadi. Ular dunyoning barcha mintaqalarida turli sharoitda boqiladi.

Aholi iste’modiga jami go`shtning 1/3 qismi va sutning 9/10 qismini qoramollar yetkazib beradi. Jahonda ularning umumiy soni 1,3 mlrd. bosh bo`lib, yarmidan ko`pi Yevrosiyo mamlakatlarida boqiladi.

Baliq va boshqa dengiz mahsulotlarining inson salomatligi uchun zarur bo`lgan oqsil va boshqa biologik faol birikmalarga boyligi Milan ahamyatlidir. Hozir jahonda oqsilga bo`lgan ehtiyojning 25-foyizini baliqchilik bermoqda. Baliq ovlash hajmi so`ngi yillarda 110 mln. t.ni tashkil qilmoqda. Baliq ovlash bilan amalda suv havzalariga ega bo`lgan jahonning deyarli barcha davlatlarida shug`ullanishadi. Jahon bo`yicha aholi jon boshiga o`rtacha 17-18 kg baliq mahsuloti iste`mol qilingani holda Yaponiyada bu ko`rsankich 40-50 kgni, Nepalda 0,2 kgni tashkil qiladi. Jami 15 mln. jahon aholisi hozirgi vaqtda baliqchilik bilan shug`ullanadi. Ovlanayotgan baliq mahsulotlarining 50 foyizi Yaponiya, Xitoy, AQSH, Chili, Peru va Rossiya davlatlari hissasiga to`g`ri keladi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Mavzuni o`qib kelish, savollarga javob yozish.

Ilmiy bo`lim mudiri:__________________

Sana:___________ Sinf:_______________________

21 - Mavzu: Jahon transporti.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga transport turlari, transportning rivojlanishi haqida, Xalqaro iqtisodiy aloqalar, xalqaro savdo va xalqaro turizm haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning tabiiy va siyosiy xaritasi, atlas, yozuvsiz xarita.

Dars o`tish metodi:

Og`zaki bayon qilish, baxs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism.

O`tilgan mavzu bo`yicha o`qituvchi savollar beradi.

Yangi mavzu bayoni:

Transport jahon moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarining uchinchi muhim tarmog`idir. U sanoat va qishloq xo`jaligi tarmoqlaridan farqli ravishda biron – bir xil mahsulot ishlab chiqarmasa-da, ishlab chiqarishning rivojlashning juda katta o`rin tutadi.

Tez rivojlanib borayotgan jahon transporti murakkab va o`ziga xos tarmoqlar tizimini tashkil qiladi. Ular quruqlik, suv hamda havo transporti tarmoqlariga bo`linadi.

Quruqlik transporti tarmoqlari qatoriga avtomobil, temiryo`l va quvur transportlari kiradi.

Suv transporti dengiz va daryo transporti tarmoqlarini o`zida birlashtiradi.