Sana: Sinf: 1 – Mavzu: Dunyo siyosiy xaritasi. Darsning maqsadi

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga iqtisodiy xaritani tushirib, uni izohlab berish.


Ilmiy bo`lim mudiri________________

Sana _____________

46 -47 - mavzular: Yaponiya.

Darsning maqsadi:

Ta`limiy maqsad:

O`quvchilarga Yaponiya davlatining geografik o`rni, tabiiy sharoiti, tabiiy resurslari, aholisi, xo`jaligi, transporti va tashqi iqtisodiy aloqalarini chuqur o`rgatish.

Tarbiyaviy maqsad:

O`quvchilarni darslikdan tashqari adabiyotlarni va internet ma’lumotlarini o`rganishga da`vat etish; o`z maqsadiga erishish ruhida tarbiyalash; jamoa bo`lib ishlash, o`zaro yordam va berilgan vazifani bajarishda yapon millati kabi mas’uliyatni his qilish kabi ko`nikmalarni tarkib toptirish.

Rivojlantiruvchi maqsad:

O`quvchilarni mustaqil fikrlashga o`rgatish, nutq madaniyatini o`stirirish, o`z-o`zini boshqarishga yo`naltirish, hozirjavoblik, topqirlik hususiyatlarini rivojlantirish.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi, Yaponiyaning tabiiy va iqtisodiy xaritalari,yaponlarning milliy kiyimlari va idishlaridan namunalar, Yaponiya xaritasining maketi, Yaponiya davlati rasmlari, Yaponiya haqidagi film va Yevrosiyo davlatlari bayroqlari maketlari.

Dars tipi: Aralash.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars o`tish metodi:

“Aqliy hujum”, Juftlikda ishlash, “Guruhlar bilan ishlash”, “Insert”, “Rost-yolg`on” o`yini.

Dars rejasi:

1. O`qituvchining kirish so`zi (2 daqiqa);

2. Guruhlarga bo`lish (2 daqiqa);

3. Biz bilgan bilimlar (xotirani sinash , 3daqiqa);

4. “Yaponiyaga sayohat” filmini tomosha qilish (5 daqiqa);

5. Juftlikda ishlash uchun topshiriq (2 daqiqa);

6. Mavzuga ijodiy yondoshish (10 daqiqa);

7. Atlas va yozuvsiz xarita bilan ishlash (7 daqiqa);

8. “Rost-yolg`on” o`yini (5 daqiqa);

9. Mavzuni mustahkamlash (5 daqiqa);

10. Uyga vazifa (2 daqiqa).
Darsning borishi:

1. Darsning tashkil etilishi:

1. 
   Salomlashish, davomatni aniqlash;
   
2. 
   O`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish.
   

Yaponiyani o`rganish uchun o`quvchilar maqsadlariga ko`ra 4 guruhga bo`linib oladilar.

I -guruh. Tadqiqotchilar.

II- guruh. Savdogarlar.

III- guruh. Turistlar.

IV- guruh. Siyosiy arboblar.

O`quvchilar bilan birgalikda guruhlarda ishlash uchun amal qilinishi lozim bo`lgan qoidalar ishlab chiqiladi:

Guruhlarga Yaponiya davlatining geografik o`rni va relyefi mavzulari bo`yicha xotirani sinash uchun savollar beriladi.

1. 
   Yaponiyaning umumiy maydoni ? (376 000 kv. km).
   
2. 
   Eng yirik orollarining nomi? (Xokkaydo, Xonsyu, Kyusyu, Sikoku).
   
3. 
   Hududining necha foizi tog`lar, eng baland tog`i? (Hududining 75% ini tog`lar egallaydi. Eng baland tog`i Fudziyama - 3776 m. Yapon xalqining ommaviy sig`inadigan muqaddas joyi hisoblanadi).
   
4. 
   Yaponiyaning aholisi? (127.3 mln. kishi)
   

O`rtacha zichligi 1 kv. km. ga 338 kishi to`g`ri keladi.

Har bir to`g`ri javob uchun guruh a’zolari Yevrosiyo davlatlari bayroqlari maketi bilan rag`batlantirib boriladi.

Videoikkilik orqali Yaponiya to`g`risida filmdan parcha namoyish etiladi. Har bir guruh a’zolari kasblariga muvofiq holda filmni tahlil qiladilar. Tahlil mazmuniga va samarasiga ko`ra g`olib guruhlar taqdirlanib boriladi.

O`qituvchi Yaponiyaning tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari yuzasidan o`quvchilar bilimlarini bilish uchun juftliklarga topshiriq beradi. Ular “Bilaman. Bilishni istayman. Bilib oldim” jadvalining 1- va 2- qismlarini to`ldirishadi.

Har bir guruhga ijodiy yondoshish uchun mavzular beriladi, ular xarita asosida topshiriqni bajaradilar.

1-guruh. Yaponiyaning tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari.

2-guruh. Yaponiya aholisi.

3-guruh. Yaponiya xo`jaligi.

4-guruh. Yaponiya transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari.

Guruh a’zolari mavzularni himoya qiladilar.

O`qituvchi yapon milliy kiyimini kiyib, u haqda ma’lumot beradi.

E’tiborni jamlash maqsadida “Rost-Yolg`on” o`yini o`tkaziladi. Bu o`yinga ko`ra juft (II-IV) va toq (I-III) guruhlar o`zaro fikrlarini rost yoki yolg`onligini aytadilar.

Dars boshida tarqatilgan jadvalning “Bilib oldim” bo`lagi o`quvchilar tomonidan juftlikda to`ldiriladi.

Dars yakunida guruhlar to`plagan Yevrosiyo davlatlari bayroqlari maketlari sanaladi, g`olib guruh aniqlanadi va rag`batlantiriladi. Guruhlarga darsdagi ishtirokiga qarab “Eng bilimdon guruh”, “Eng faol guruh “, “Eng hamjihat guruh” unvonlari o`z egalariga topshiriladi.

Uyga vazifa:

Mavzuni “Insert” belgilaridan foydalanib o`qish. Yaponiya davlatining konseptual xaritasini tuzish.

Ilmiy bo`lim mudiri________________


Sana_________________________

47 - mavzu: Xo`jaligi, transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga Yaponiyaning xo`jaligi, transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari to`g`risida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

XX asrning 60 - yillardan boshlab Yaponiyaning “iqtisodiy mo`jiza”si jahonni hayratga sola boshladi. Buning sababi II jahon urushida yengilib, atom bombasining dahshatlarini o’z boshidan o`tkazgan mamlakatning tezlik bilan qaddini rostlagani va misli ko`rilmagan sur’atlarda tez rivojlanishga erishgani edi. Ana shunday muammolarni yengib o`ta olgan va yuksak rivojlanish marralarini egallagan Yaponiyaning iqtisodiy taraqqiyot yo`li hozirgi vaqtda ko`pgina rivojlanayotgan davlatlar, shu jumladan, O`zbekiston uchun ham ibrat bo`lishi mumkin.

Yaponiya “iqtisodiy mo`jiza” sining asosiy manbai, mutaxassislar xulosasiga ko`ra, yapon millatining yuqori darajadagi mehnatsevarlik va mehnat intizomi, uyushqoqlik va sabr-toqat, ishga mas’uliyat hissi va tejamkorlik kabi ijtimoiy ko`rsatkichlardir.

Yaponiya iqtisodiyoti yuqori darajada rivojlangan mamlakat.YAMD ning umumiy hajmi (4390 mlrd.AQSH dollari) ga ko`ra dunyoda AQSH dan keyin ikkinchi o`rinni egallaydi. Unda iqtisodiyotning barcha tarmoqlari yaxshi rivojlangan.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.
Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga Yaponiya iqtisodiy xaritasini tushurib, uni tahlil qilib berish.

Ilmiy bo`lim mudiri________________

Sana ________________

48 - mavzu: Janubiy Koreya Respublikasi.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga Janubiy Koreya Respublikasining geografik o`rni, hududi, aholisi va tabiiy resurslari to`g`risida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Janubiy Koreya Sharqiy Osiyoda, Koreya yarim orolining janubidagi davlat. U shimolda Koreya Xalq Demokratik Respublikasi bilan chegaradosh. Poytaxti Seul. Xududi 98480 km. kv. Aholisi 48,3 mln kishi. Janubiy Koreya g`arbda Sariq dengiz, sharqda Yapon dengizi bilan o`raglan. Janubi sharqda mamlakatni Yaponiyadan Koreys bog`ozi ajratib turadi. Sohilning uzunligi 2413 km. Mamlakat relyefi asosan qir va tog`lardan iborat. Asosiy tog` tizmasi sharqiy sohilga parallel joylashgan Sharqiy Koreya tog`laridir. Mamlakatning eng baland nuqtasi Chejida orolida joylashgan Xalasan tog`i hisoblanadi. Asosiy daryolari Nextongan va Xangan. Asosiy foydali qazilmalari volfram, temir, marganes, mis, oltin, kumush kabilardir. Iqlimi mo`tadil musson.

Davlat tuzilishi – respublika. Mamlakat to`qqizta provinsiyaga bo`lingan. Seul va Pusan shaxarlari alohida ma’muriy maqomga ega. Koreya respublikasi 1948 – yilning 15 – avgustida mustaqil deb e’lon qilingan. Ijro etuvchi hokimiyat – prezident (davlat boshlig`i) va bosh vazir rahbarligidagi Davlat Kengashiga tegishli.

Janubiy Koreyaning so`nggi o`n yillikdagi iqtisodiy o`sishi jahondagi yuqori o`rinlardan birini egallaydi. Sanoati elektrotexnika, to`qimachilik, oziq–ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan

Qishloq xo`jaligida sholi, arpa, batat, soya yetishtiriladi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga Janubiy Koreya Respublikasi iqtisodiy xaritasini tushurib, uni tahlil qilib berish.
Ilmiy bo`lim mudiri________________

Sana ________________

49 - mavzu: Hindiston, tabiiy resurslari va aholisi.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga Hindistonning geografik o`rni, hududi, aholisi va tabiiy resurslari to`g`risida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Hindiston Respublikasining umumiy maydoni 3,3 mln. kv. km. Hududi, asosan, ulkan uchburchak shaklida bo`lgan Hindiston yarim orolida joylashgan, u shimoldan janubga 3,2 ming km.ga, g`arbdan sharqqa 2,9 ming km. masofaga cho`zilgan.

Siyosiy-hududiy tuzilishiga ko`ra Hidiston Federativ respublikadir. Uning tarkibida 25 shtat va markazga bo`ysunadigan 7 ta ittifoqdosh hududlar mavjud. Davlatning siyosiy markazi Dehli shahridir.

Hindiston Respublikasi Janubiy subregionida eng yirik davlatdir.

Hindistonning tabiiy sharoiti xilma-xil va ancha boydir. Yer osti tabiiy boyliklardan temir va marganes rudalari, xrom, titan zaxiralari, ko`mir oltin va boshqa bir qator rangli metall zaxiralari topilgan.

Hindistonning aholisining soni 1 mlrd.dan oshgan, aholisining soni tez o`sayotgan mamlakatlardandir.

Asosiy millatlarni hindlar, bengallar, bexarlar, panjobliklar, tamillar, kashmirliklar va boshqalar tashkil qiladi. Diniy tarkibi ham ancha murakkab. Aholining 80 foizi induizm diniga mansub, 2 o`rinni islom diniga mansub kishilar egallaydi.

1 kv. km.ga 330 kishidan to`g`ri keladi. Ammo aholisi hududlar bo`ylab notekis joylashgan. Aholining 23 foizi shaharlarda yashaydi, millioner shaharlar soni jami 23 tani tashkil etadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga eng yirik shaharlarni belgilash va ular to`g`risida so`zlab berish.

Ilmiy bo`lim mudiri________________

Sana _________________

50 - mavzu: Hindistonning xo`jaligi, transporti va ichki tafovutlari..

Darsning maqsadi:

Hindistonning xo`jaligi, transporti va ichki tafovutlari to`g`risida o`quvchilarga ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi:

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs -munozara.

Darsning borishi: Tashkiliy qism.

Yangi mavzu bayoni:

Bugungi Hidiston rivojlanayotgan mamlakatlarning eng yirigidir. U jahonda yalpi milliy daromad hajmiga ko`ra AQSH, Yaponiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Fransiya, Xitoy, Kanada, Meksika, Ispaniya mamlakatlaridan so`ng 11 - o`rinda turadi.

Hindiston xo`jaligining xususiyatlari ishlab chiqarish tarmoqlari bo`ylab nomuvofiq joylashganligidir.

Jami ishda band aholining 1/5 qismi sanoatda ishlaydi. Industriallashtirish darajasining ancha past ekanligini ko`rsatadi. Shunga qaramay Hindiston an’anaviy yengil va oziq-ovqat sanoati mamlakatidan tobora zamonaviy og`ir sanoat tarmoqlari mamlakatiga aylanib bormoqa. Mamlakat iqtisodiyotining asosini metallurgiya, mashinasozlik va kimyo sanoatlari egallamoqda.

Yengil sanoatida ip-gazlama va to`qimachilik tarmoqlari, tayyor kiyimlar, xalq hunarmandchiligi asosida boshqa turli xalq mahsulotlari ishlab chiqarishning o`rni juda yuqori. U asosan tashqi bozor uchun mahsulot beradi. Oziq ovqat sanoatida ham choy, qand shakar, qandolat, o`simlik, o`simlik moyi kabilarning katta qismi tashqi bozor uchun ishlab chiqariladi. Hozirgi vaqtda Hidiston jahonda choy, shakarqamish, yeryong`oq, ayrim dukkakli don mahsulotlari, murch, turli dorivor ekinlar yetishtirishda birinchi, sholi, jut bo`yicha ikkinchi, tamaki yetishtirish bo`yicha uchinchi o`rinda turadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga “millioner” shaharlarni tushirish va ularning mamlakat iqtisodiyotidagi o`rnini baholab berish.

Ilmiy bo`lim mudiri ________________


Sana __________________

51 - mavzu: Janubi - G`arbiy Osiyo davlatlari, tabiati va mehnat resurslari.

Darsning maqsadi:

Janubi-G`arbiy Osiyo davlatlari, tabiati va mehnat resurslari to`g`risida o`quvchilarga ma’lumot berish.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.
Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism.

Yangi mavzu bayoni:

Janubi-g`arbiy Osiyo mintaqasi tarkibiga Yaqin va O`rta Sharq hamda Kavkazortining 20 mamlakati kiradi. Davlatlar soniga ko`ra mintaqa Osiyodagi eng yirik subregiondir.

Janubi-g`arbiy Osiyoning maydoni 7 mln.kv.km. dan, aholisi esa 294 mln.kishidan ortiqdir.

Janubi-g`arbiy Osiyo hududi shimoliy va sharqiy tomonlarida materikka tutashgan, g`arbiy va janubiy tomonlarida esa katta masofada dengizlar bilan o`ralgan.

Mintaqa hududining tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari xilma-xil va hududiy jihatdan katta tafovutlarga ega. Janubi-g`arbiy Osiyoning mineral resusrlari xilma-xil qazilma boyliklardan: jumladan, neft zaxirasining hajmi bo`yicha jahonning birinchi “beshligini ” Saudiya Arabistoni, Quvayt, Iroq, Eron va Birlashgan Arab Amirliklari davlatlari tashkil qiladi.

Aholisi, asosan, tabiiy o`sish hisobiga ancha tez ko`paymoqda.

Aholisi soniga ko`ra mintaqa mamlakatlari turlicha kattalikka ega. Eron, Turkiya va Iroq mamlakatlarida mintaqa aholisining salkam 60 %i yashaydi.

Mintaqada 20 dan ziyod millioner shaharlar bo`lsa-da, shaharlar aglomeratsiyasi, asosan, Istambul, Tehron, Baku atrofidagina aniq shakllangan, xolos.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga Janubi-G`arbiy Osiyo mamlakatlarini tushirish va ularning geografik o`rnini baholab berish

Ilmiy bo`lim mudiri________________


Sana__________________

52 - mavzu: Xo`jaligi.

Darsning maqsadi:

Janubi-G`arbiy Osiyo davlatlarining xo`jaligi, sanoati va qishloq xo`jaligi, transporti to`g`risida o`quvchilarga ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Janubi-G`arbiy Osiyo mamlakatlarining ko`pchiligi yaqin agrar-industrial iqtisodiyotga ega. Ammo mamlakatlar xo`jaliklarining rivojlanish darajasida anchagina farqlar mavjud. Ayrim mamlakatlarda ko`p tarmoqli industrial ishlab chiqarish tashkil qilingan bo`lsa, boshqa guruh mamlakatlar, asosan, bir tarmoq - neft qazib chiqarish va uni qayta ishlash sanoati asosida jahonning eng serdaromad davlatlari qatorida turadi.

Sanoati. Janubi-G`arbiy Osiyo mamlakatlarining asosiy unduruvchi sanoat tarmog`i, shubhasiz, neft qazib chiqarish va uni qayta ishlashdir.

Ishlov beruvchi sanoat ko`proq Turkiya, Isroil, Eron, Kavkazorti respublikalarida tarkib topgan. Ularda qadimiy sanoat tarmoqlari-yengil va oziq-ovqat sanoatlari bilan bir qatorda ko`pgina og`ir sanoat tarmoqlari ham nisbatan yaxshi rivojlangan. Metallurgiya Turkiya, Gruziya va Eronda, mashinasozlik Turkiya va Isroilda, kimyo sanoati Turkiya, Ozarbayjon va Eronda katta o`rin tutadi.

Janubi-G`arbiy Osiyo mamlakatlarida transport nisbatan yaxshi rivojlanmagan. Eng ommaviy transport hisoblanadigan temiryo`l transporti, asosan, Turkiya, Eron, Kavkazorti Respublikalari uchun ahamiyatli. Shu bilan birga, Afg`oniston va ko`pgina Arab mamlakatlarida temiryo`l umuman yo`q.
Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Yozuvsiz xaritaga Janubi-G`arbiy Osiyo mamlakatlarini iqtisodiy xaritasini tushurish.

llmiy bo`lim mudiri ________________


Sana__________________

53 - mavzu: Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlari: iqtisodiy-geografik tavsifi, tarkibi, iqtisodiy-geografik o`rni, resurslari.

Darsning maqsadi: O`quvchilarga Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlarining iqtisodiy haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy -geografik tavsifi, tarkibi, iqtisodiy-geografik o`rni va resurslari xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi: Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi: Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Subregion mamlakatlari Osiyoning Hindi-Xitoy va Malakka yarim orollari,Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Malayya arxipelagi orollarini o`z ichiga oladi. Bu regionda Bruney, Vetnam, Indoneziya, Kambodja, Laos, Malayziya, Myanma, Singapur, Tailand va Filippin davlatlari joylashgan. Ikkinchi jahon urushiga qadar Buyuk Britaniya, Fransiya, Gollandiyalarning mustamlakalari bo`lib kelgan bu mamlakatlaar o`z mustaqilliklarini, asosan, 1945-1984-yillar orasida qo`lga kiritdilar.

Hududi 4.4 mln. kv.km. bo`lib, uning yarmidan ko`pi orollardan iboratdir. Jumladan, regionning eng yirik davlati bo`lgan Indoneziya, shuningdek, Filippin davlatining hududi minglab orollarda joylashgan.

Mintaqada xilma-xil qazilma boyliklar bor. Ayniqsa, qalayi, volfram, kabi rangdor metllarning yirik konlari bor. Shuningdek, rux, qo`rg`oshin, temir rudasi, turli nodir va asl metallar, ko`mir, neft, tabiiy gaz boyliklariga ham ega.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi. O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Mavzuni o`qib, savollarga javob yozish.

llmiy bo`lim mudiri ________________

Sana__________________

54 - mavzu: Xo`jaligi, transporti, tashqi iqtisodiy aloqalari va ichki tafovutlari.

Darsning maqsadi: O`quvchilarga Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlarining xo`jaligi, transporti, tashqi iqtisodiy aloqalari va ichki tafovutlari haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi: Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi: Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Janubi-sharqiy Osiyo 70-yillargacha jahonning eng qoloq o`lkalaridan biri bo`lib kelgan edi.Ichki iqtisodiy rivojlanish omillari va xorijiy investitsiyalardan samarali foydalana olganliklari sababli 70 –yillar davomida, ma’lumki, Osiyoda bir qator yangi industrial mamlakatlar shakllandi. Ana shunday mamlakatlar qatoriga Janubi-sharqiy Osiyoning dastlab Singapur, so`ngraaa Malayziya, Tailand davlatlari ham qo`shildilar.

Indoneziya, Filippin va Bruneyning ham ijtimoiy hayotida keskin jonlanishlar ko`zga tashlanmoqda. Shuning bilan bir qatorda, mintaqadagi Vetnam, Kambodja, Laos, Myanma davlatlari xo`jaligining rivojlanish darajasiga ko`ra oddiy rivojlanayotgan mamlakatlari qatorida qolib ketmoqda. Janubi-sharqiy Osiyoda transpornting o`ziga xos tarmoqlari rivojlangan. Mamlakatlar iqtisodiyotida dengiz va daryo transportining roli katta. Temiryo`l va avtomobil transporti mamlakatlarida ikkinchi darajali ahamiyatga ega.
Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.
O`quvchilar baholanadi.
Uyga vazifa:
Mavzuni o`qib, savollarga javob yozish.
llmiy bo`lim mudiri ________________
Sana__________________

55 - mavzu: Afrika mamlakatlarining umumiy tavsifi va tabiiy demografik salohiyati.

Darsning maqsadi: O`quvchilarga Afrika mamlakatlarining iqtisodiy-geografik tavsifi, tarkibi, iqtisodiy-geografik o`rni va resurslari haqida ma’lumot berish.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi: Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi: Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Afrika maydonining kattaligi bo`yicha Yevrosiyodan keyingi yirik materik. Materik maydoni 29.2 mln. kv.km, quruqlik yuzasining 1/5 qismi demakdir. Orollaridan Madagaskar eng yirigi hisoblanadi. Hozirgi vaqtda Afrikada jami 57 mamlakat mavjud bo`lib, shularning ko`pchiligi iqtisodiy qoloq mamlakatlardan iboratdir. Afrika hududining deyarli hammasi kristall jinslardan iborat bo`lgan qadimgi platformada joylashgan. Shuning uchun ham materik magmatik va metamorfatik jinslarga juda boy. Xrom, temir, marganes, uran, mis, qalayi, kobalt, oltin, platina, asbest, sludaning zaxiralari ulkandir.

Afrika suv resurslariga boy. Yillik umumiy suv oqimi 5 ming kub.km.dan ortiq, shundan 25%i Kongo, 10%i Zambezi hamda 6%i Niger daryolariga to`g`ri keladi. Nil daryosining yillik suv oqimi atigi 85 kub.km.ga teng, xolos. Afrikada 3 ta yirik din o`rin egallaydi. Shulardan mahalliy an’anaviy dinlar G`arbiy va Markaziy Afrikada islom dini tarqalgan.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Mavzuni o`qib, savollarga javob yozish.

llmiy bo`lim mudiri ________________

Sana_______________

56 - mavzu: Afrika mamlakatlari xo`jaligi, iqtisodiy rayonlari.

Darsning maqsadi: Afrika mamlakatlari xo`jaligi va iqtisodiy rayonlari haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish)qandaymantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi:

Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

Afrika mamlakatlarining ko`pchiligida haligacha xo`jalik tarmoqlar tarkibining mustamlaka tipi o`z mavqeini saqlab qolgan. U quyidagi xususiyatlari bilan ajralib turadi:

1) Tovar ahamiyati va mahsuldorligi past bo`lgan qishloq xo`jaligining ustunligi;

2) Qayta ishlovchi sanoatning bo`sh rivojlanganligi;

3) Transport tizimining qoloq holatda ekanligi;

4) Noishlab chiqarish sohasining, asosan, savdo va xizmat ko`rsatish bilan chegaralanganligi.

O`simlik yakkahokimligi – bu nafaqat tabiiy-geografik, balki tarixiy, ijtimoiy hodisadir. Shunday ixtisoslashuv mustamlaka davridan qolgan “merosdir”.

Umumiy maydoni 8378 ming kv.km, aholisining soni 189 mln. kishi.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa:

Mavzuni o`qib, savollarga javob yozish.

llmiy bo`lim mudiri ________________


Sana___________

57 - mavzu: Janubiy Afrika Respublikasi.

Darsning maqsadi:

O`quvchilarga Janubiy Afrika Respublikasi davlati, uning geografik o`rni, iqtisodiyoti haqida ma’lumot berish.

Talimiy- O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarida qanday rivojlantirish, shakillantirish ko’zda tutilgan holda belgilanadi;

Tarbiyaviy – shaxsning qanday sifatlari shakillantirilishi ko’rsatiladi (axloqiy, estetik,ekologik, tarbiya berish, vatanga saodat, mexnatni ulug’lash, do’stona munosabatni tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- o’quvchilar aqliy faoliyatining qanday shakillarini(materiallarga ishlov berish,jixozlardan foydalanish) va qanday mantiqiy jarayonlarni o’zlashtiradilar va bu qanday natija berish ifodalanadi (nutqni, fikrni o’stirish, xarakatlarni rivojlantirish

Dunyo siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Kommunikativ kompetensiya:

o‘zining mustaqil fikrini og‘zaki va yozma tarzda ifoda eta olish, o‘z g‘oyalarini taqdim va himoya qila olish, guruhlarda ijodiy tarzda ishlay olish. Dunyoning yirik shaharlari va ular haqida xorijiy tillarda ma’lumot bera olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: :

geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish, ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarda, geografik manbalar bilan mustaqil tarzda ishlay olish, o‘zining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ekologik dunyoqarash va tafakkurini mustaqil ravishda o‘stirib borish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

dolzarb global, regional va mahalliy muammolarni tahlil qilish, ularning yechimiga oid ijodiy takliflarni ishlab chiqish, zamon va jamiyat talabidagi iqtisodiy, siyosiy va ekologik faollikka intilish va ahamiyatini anglash.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish.

Darsning jihozi: Dunyo siyosiy xaritasi, Afrikaning siyosiy xaritasi, mavzuga oid slayd, atlas.

Dars o`tish metodi: Aqliy hujum, og`zaki bayon qilish, xarita bilan ishlash, bahs-munozara.

Darsning borishi: Tashkiliy qism, uy ishini tekshirish.

Yangi mavzu bayoni:

JAR Afrika hududining 4,1 % ini egallagani hamda aholisining 6,0 % ini o`zida jamlagani holda ushbu mamlakatga qit’a miqyosida sanoat mahsulotining 40 % i, po`latning 80 % i, temiryo`llarning 1/3 qismi, barcha yuk va yengil avtomobillarning deyarli yarmi to`g`ri keladi. Oltin qazib olish sanoati 100 yildan ko`proq davr davomida mamlakat iqtisodiyotining asosini tashkil etib kelmoqda. Olmos zaxirasi va uni qazib olish hajmi bo`yicha JAR dunyoda 5 - o`rinda turadi. JAR da Afrikada eng yirik sanoat rayoni – Vitvatersrand barpo qilingan bo`lib, uni ko`pincha “Afrika Ruri” deb ham atashadi.

Shunga qaramasdan, JARning barcha hududlarini iqtisodiy rivojlangan deb hisoblashga asos yo`q, chunki aparteid (irqiy kamsitish) chuqurlashgan davrda, mamlakat hududida oq tanlilar va qora tanlilar alohida yashashi lozimligi siyosati o`tkazilgan. Ushbu siyosatga binoan, tanasi oq bo`lmagan aholi hosildorligi past va tabiiy resurslarga kambag`al bo`lgan 10 “mustaqil qora tanlilar davlatlari”da, ya’ni bantustanlarda yashashga majbur qilganlar.

Yangi mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar beriladi.

O`quvchilar baholanadi.

Uyga vazifa: Mavzuni o`qib, savollarga javob yozish.

llmiy bo`lim mudiri ________________


Sana__________________

58 - mavzu: Avstraliya va Okeaniyaning umumiy tavsifi.

Darsning maqsadi: