Самиғов н. А. Бино

Бўѐқ таркибларнинг турлари

Мойли бўѐқлар. Мойли бўѐқлар пигментларни олифларда махсус бўѐқ қоргич машиналарда синчиклаб аралаштириб тайѐрланади. Қориш натижасида бир хил таркибли суспензия ҳосил бўлади. Бунда деярли ҳар бир пигмент заррачаси атрофида қисман унга шимилган олиф боғловчиси асосидаги қобиқ ҳосил бўлади. Мойли бўѐқлар қуюқ қорилган (пастасимон) ва суюқ қорилган таркибларга бўлинади. Қуюқ қорилган бўѐқ таркиблари ишлатишдан олдин олиф ѐки эмулсион суюлтиргичларда нормал консистенциягача суюлтириб олинади.
Суюқ қорилган бўѐқ таркибларида 40-50% гача олиф боғловчиси бўлиб, ишлатишга тайѐр ҳолда ишлаб чиқарилади.
Тайѐрланган бўѐқлар қуйқаларсиз бир жинсли бўлиши, маълум муддат консистенцияни сақлаб туриши, ранги бўйича эталонга мос бўлиши керак.
Мойли бўѐқлар нурга ва атмосфера муҳитига чидамли бўлиши, текис юзали қоплама ҳосил қилиши керак.
Мойли бўѐқ таркиблари ишлатилган пигментлар ва боғловчилар ҳамда қўшимчалар турига қараб ишлатилиш соҳалари белгиланади.
Қўрғошинли белила ва сурик асосида металл, ѐғоч ва бошқа конструкцияларни коррозия муҳитидан ҳимоялаш учун ишлатиладиган бўѐқ таркиблар тайѐрланади. Жуда сифатли мойли бўѐқлар табиий (натурал) олифлар ва табиий минерал пигментлар ѐки нодир металл оксидлари асосидаги пигментларни ишлатиб олинади.
Сунъий олифлар асосида олинган бўѐқ таркиблар атмосфера муҳитига чидамсиз бўлгани учун асосан биноларни ички томондан безашда ишлатилади.
Мойли бўѐқларни одатда металл конструкцияларни коррозиядан сақлашда, ѐғоч конструкцияларни, ром ва эшикларни намдан ҳимоялашда, полларни ва нам тегиши мумкин бўлган деворларнинг пастки қисмларини безашда ишлатиш тавсия этилади.
Мойли бўѐқлар қуриши даврида ҳажми ўзгармайди ва майда ѐриқлар ҳосил бўлмайди.
Локлар ва эмалли бўѐқлар. Локлар табиий ва сунъий смолаларнинг органик эритувчилардаги эритмасидир. Локлар юзаларга суркалганда ѐки
сепилганда органик эритувчилар буғланиши натижасида асосга мустаҳкам ѐпишган қоплама ҳосил қилиши керак.
Лок қопламалари сифатини ошириш учун таркибига пластификатор, қотирувчи ва махсус қўшимчалар киритилади.
Қурилиш тизимида асосан мой-смолали, мойсиз синтетик, битумли (асфалтли), спиртли локлар ва нитролоклар ишлатилади.