Самиғов н. А. Бино

Тампонаж қоришмалар. Нефт ва газ қудуқларини, тоннелларни гидроизоляция қилишда, тоғ жинслари ѐриқлари ва бўшлиқларини тўлдиришда ва бошқа жойларда тампонаж қоришмалар ишлатилади. Бу қоришмаларни тайѐрлашда махсус тампонаж портландцементи, агрессив муҳитларда эса сулфат мухитига бардошли портландцемент ишлатилади. Тампонаж қоришмалар жуда тез қотувчанлик хусусиятига эга.
Рентген нурларидан ҳимояловчи қоришмалар. Улар барит қуми (ВаSО₄) асосида тайѐрланади. Минерал боғловчи сифатида портландцемент ва шлакли портландцемент ишлатилади. Қоришма таркибига литий, бор, кадмий каби енгил элементлар қўшимча сифатида киритилади. Барит қумининг энг йирик донаси 1,25 мм дан катта бўлмаслиги керак. Қоришманинг ўртача зичлиги 2200 кгм³ атрофида бўлади.
Улар рентген кабиналари ва бошқа махсус бинолар деворлари ва шипларини сувашда ишлатилади.

7. Қоришмаларни тайѐрлаш ва ташиш

Қурилиш қоришмалари бетон-қоришма заводларида, қуруқ қоришмалар тайѐрлаш марказларида ѐки қоришма қориш узелларида тайѐрланади. Қурилиш майдони заводдан узоқда жойлашганда ва бажариладиган ишлар ҳажми кам бўлганда қоришма объект яқинида жойлашган механизациялаштирилган қурилмаларда тайѐрланиши мақсадга мувофиқ бўлади.
Қоришмаларни тайѐрлаш жараѐни ташкил этувчи материалларни тайѐрлаш, уларни ўлчаш (дозалаш) ва аралаштиришдан иборат бўлади. Портландцемент, оҳак, гипс ва бошқа боғловчилар Давлат стандарти талабларига жавоб бериши керак. Қум зарурат бўлса эланади, ювиш усулида чанг, лой миқдори меѐрга келтирилади. Оҳак ва гилтупроқ хамири зарур
қуюқлик даражасида тайѐрланади. Қоришма ҳаракатчанлигини меѐрга келтириш учун таркибига киритиладиган пластификаторлар ва кимѐвий қўшимчалар тегишли консистенциягача суюлтирилади.
Қоришмаларни тайѐрлашда минерал боғловчилар массаси бўйича, қум ва сув ҳажм бўйича ўлчаб солинади.
Қурилиш қоришмалари 150, 375 ва 750л сиғимли даврий ишлайдиган қоришма қоргичларда тайѐрланади (6.5-расм). Қоришма қоргичларда оғир қоришмалар 1-2 минут, енгил қоришмалар эса 4 минут давомида аралаштирилади.