Самиғов н. А. Бино

3.11-расм. Архитектура ѐдгорлигининг чириган ѐғоч қисмларини таъмирлаш кўринишлари.

6. 
   Ёғочни чириш, қуртлаш ва ѐнишдан сақлаш
   

Чиришдан сақлаш. Ёғочни чиришдан сақлаш учун антисептиклар билан қайта ишланади. Антисептикларга қуйидаги талаблар қўйилади: замбуруғларга нисбатан юқори токсинлик, ѐғочга яхши шимилиш, нохуш ҳид тарқатмаслик, инсон ва уй ҳайвонларига безиѐнлик, ѐғочнинг сифатини
пасайтирмаслик ва ш.к. Антисептиклар сувда эрийдиган, органик эритувчиларда эрийдиган, мойли ва пастасимон хилларга бўлинади.
Сувда эрувчан антисептикларга натрийли фторид, натрийли кремнефторид, аммонийли кремнефторид, ББК-3, ХХЦ, МХХЦ ва ГР-48 препаратлари киради. Бундай антисептикларни қуруқ жойда ишлатиладиган ѐғочларни қайта ишлашда қўлланилади.
Натрийли фторид ҳидсиз оқ кукун бўлиб, 3-4% ли сувдаги эритмаси ѐғоч, пайраха, қипиқ ва қамишдан тайѐрланган буюмлар чиришдан сақлашда антисептик сифатида ишлатилади. Аммонийли кремнефторид антисептик хусусияти билан бирга ѐғочни оловбардошлигини оширади. У рангсиз бўлгани учун бўѐвчи моддалар қўшилади. Органик эритувчилардаги препаратлар ПЛ (енгил нефт маҳсулотларидаги пентахлорфенол) ва НМЛ (енгил нефт маҳсулотларидаги мис нафтенати) юқори даражадаги токсинли антисептик бўлиб, ѐғочга яхши шимилади. Органик эритувчи сифатида кўк ѐғ, мазут, керосин ва солвентнафт ишлатилади.
Мойли антисептикларга тошкўмир, антрацен, сланец мойлари киради. Мойли антисептиклар ўткир хидли, тўқ жигарранг, кучли токсинловчи хусусиятли бўлиб, сувда ювилмайди, металл қисмларни коррозияламайди, аммо ѐғочни тўқ-қўнғир рангга бўяйди. Ушбу антисептиклар билан қайта ишланган ѐғочларни очиқ ҳавода, ерда ѐки сувли шароитда (кўприк, сув ости конструкциялари ва ш.к.) ишлатилади.
Антисептик пасталар битум, эрувчан шиша, гилтупроқ ва ш.к. боғловчилар ва натрийли фторид ѐки кремнефторид антисептиклари ва дисперс тўлдирувчилар асосида тайѐрланади. Пасталар обидаларнинг намланиш эҳтимоли бор ерости ѐғоч конструкцияларини ҳимоялашда ишлатилади.
Ёғоч буюм ва конструкциялар турли усулларда антисептик билан қайта ишланади: мосламалар воситасида сепиш, совуқ ва иссиқ ванналарда шимдириш, автоклавда босим остида шимдириш, пасталар суртиш. Антисептик шимдириш усули ѐғочнинг ишлатилиш сохасига, шимилиш чуқурлиги, шимдириш усули ва ѐғочнинг хилига, яъни тузилишига боғлиқ бўлади.