Самиғов н. А. Бино

Қурилиш қоришмасининг асосий хоссалари

Қоришманинг асосий хоссаларига мустаҳкамлиги ва совуққа чидамлилиги киради. Зарурат бўлганда қоришманинг асосга ѐпишиши ва деформатив хусусиятлари (киришиши, эластиклик модули ва ш.к.) аниқланади.
Мустаҳкамлик. Қотган қоришманинг мустаҳкамлиги минерал боғловчининг активлигига, сув-цемент нисбатига, қотиш муддати ва шароитига боғлиқ бўлади.
Қоришманинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги (маркаси) ўлчамлари 7,07х7,07х7,07см бўлган кублар ѐки 4х4х16см тўсинчаларни стандарт усулда 28 сут. нормал шароитда сақлангандан кейин синаб аниқланади.
Цементли қоришманинг мустаҳкамлигини цементнинг активлиги ва цемент-сув нисбатига боғлиқлиги қуйидаги формула ѐрдамида аниқланади:
R₂₈0,4R_ц(ЦС-0,3).

Ушбу формула ѐрдамида мустаҳкамликни аниқлаш ғовак буюмлар устига ѐйиладиган цементли қоришмаларга тааллуқли бўлади.

Ғишт, бетон ва бошқа ғовак материалларга ѐйиладиган цементли қоришмалар мустаҳкамлиги цемент-сув нисбатига боғлиқ бўлмай, балки фақат цементнинг сарфига боғлиқ бўлади ва қуйидаги формула ѐрдамида аниқланади:


R₂₈kR_ц(Ц-0,05)4.

Келтирилган формула цемент-оҳакли қоришмаларга тегишлидир: Ц- цемент сарфи, тм³ қумга нисбатан; k коэффициенти қумнинг сифатига боғлиқ: йирик қум учун-2,2, ўртача йирикликдаги қум учун-1,8 ва майда қум учун-1,4.

Цементли аралаш қоришмаларнинг мустаҳкамлиги қоришма таркибига киритиладиган оҳак ѐки гилтупроқнинг миқдорига боғлиқ бўлади.

Сиқилишдаги мустаўкамлик чегараси, МПа
Аралаш қоришмалар мустаҳкамлиги ва пластификацияловчи қўшимчалар (оҳак, гилтупроқ) миқдори ўртасидаги умумий боғлиқлик 6.3- расмда келтирилган. Келтирилган графикларга биноан қоришмалар таркибида майда тўлдиргични кўпайтириш мустаҳкамликнинг пасайишига олиб келади.

Оҳак (гилтупроқ) хамири қўшимчаси, 1 ўқ цементга мос ҳажмий қисмларда