Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

001.002.026.BMI. 2018 y. 

 

ko‘p yoki    bir turli bo‘ladi.  Saqlash  davri  nixoyasida  o‘sish konusining  o‘lchami 

sezilarli  kattalashadi.  Uning  ustki  qismi  parchalangan,  g‘adur-budur  bo‘ladi. 

Go‘sht  parchalari  ochiladi,  to‘qimalarning  turlanishi  aniq  ko‘rinadi,  so‘nggi 

davrida, masalan karamda, o‘quv nuqtasining differensiyalanishi kichik ko‘rinishli 

yirik o‘zakli bo‘linatgan xujayralar, shuningdek novdaning yirik o‘tkazuvchi tomir 

tuzumari ko‘rinadi.  

Tinim  va  o‘sish  xolatiga  o‘tish  mexanizmi  to‘liq  o‘rganilmagan.O‘quv 

nuqtalari  xujayralarda  irsiy  tuzilishlardagi  o‘zgarishlar,  birinchi  navbatda,  eng 

uchida aniqlanadi. Ammo uning tabiati, asosan, tashqi muxit omillariga bog‘liqdir. 

Belgilanganidek, 

ikki 

yillik 

sabzavotlarni 

saqlashda 

o‘quv  nuqtalarini 

differensiyalanish  tezligi  ularni  yetishtirishdagi  rivojlanishi  tabiati  va  saqlash 

sharoitiga uzviy bog‘liqdir. Undan tashqari tinim xolatida ma’lum darajada o‘sishi 

boshqaruvchi moddalar va birinchi navbatda fizik omillar ta’sir etadi.  

            Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlashda iloji boricha kurtaklari differensiyasini 

to‘xtatish kerak. CHunki shu bilan tinim xolatini uzoq muddatga cho‘zish mumkin. 

SHuning  bilan  saqlash  ob’ektlarni  nafas  olish  xamda  fitonotolagen  buzulishi 

oqibatida  isrofni  keskin  kamaytirishni  mumkin.  Xayot  faoliyati  jarayonlarini 

javallashning  maksimal  bo‘lishiga  saqlashda  xaroratni  imkoni  boricha  saqlashda 

urug‘lik bo‘yicha isroflar unchalik axamiyatga emas. SHu xolda sifatli saqlashning 

xal  etuvchi  shartlaridan  biri  urug‘liklarni  ekish  uchun  qulay  muddatlarda 

kurtaklarni reproduktiv rivojlanishiga moslab tayyorlash xisoblanadi. 

             Xaroratni  pasaytirish  kurtaklarga  differensiya  jarayoninig  o‘tishiga  salbiy 

ta’sir  etish  mumkin,  shuning  uchun  sabzavot  urug‘larni  saqlashda,  odatda,  oziq-

ovqat  maqsadida  saqlashga  qaraganda  butun  saqlash  davrida,  uni  so‘nggi 

bosqichda  juda  yuqori  haroratda  ushlab  turiladi.  Saqlashda  boshqa  omillar, 

masalan,  laz  muxit  tarkibi  o‘sishni  sekinlashtiriligan  xolda  ta’sir  etadi.  Bunda 

ko‘pincha  eng  ustidagi  va  unga  yaqin  kurtaklari,  o‘zak  nufusidagi  karam  yoki 

atrofdagilarning  ildiz  mevalar  va  urug‘larning  barcha  kurtaklari  rivojlanishiga 

erishish mumkin. 

Urug‘lik  kurtaklari  differensiyalanish  tabiatidan  sabzavotlarni  urug‘lik  tupi  xosili 

va  va  urug‘  sifatiga  ta’sir  etadi.  Bu  sabzavot  ekinlari  urug‘  sabzavot  ekinlari 

urug‘ligida  muxim  axamiyatiga  egadir.  Mevalarning  asosiy  saqlash  o’ekti bo‘lib, 

ularni  sersuv  organlari  xisoblanadi.  Ularda  ko‘pincha  reproduktiv  elementlar 

urug‘lari  bosqichi  xisoblanadi.  Mevalarni  saqlash  davri  xosil  yig‘ishtirilgandan 

keyin  yetilish  jarayonlari  bilan  ta’riflanadi.  Ushbu  davr  uzoq  davom  etiladiganu 

yoki  bu  meva  turi  va  navining  yuqori  saqlanuvchanligi  bilan  ajralib  turadi. 

Mevalarning  yetilish  jarayonlarida  ko‘pincha  turlarga  nafas  olish  tezligiquyidagi 

tarzda  o‘zgaradi.  Saqlash  davridagi  yetilishida  nafas  olish  tezligi  ma’lum  vaqt 

davrida  birmuncha  barqaror  darajada  to‘xtab  turadi.  Keyin  keskin  rivojlanishi 

kuzatiladi,  va  bu  xol  ilk  bor  olmadan  aniqlanib  klimakterik  deb  atalgan  Klimaks 

mevalar rivojlanishi keskin o‘zgarishlar fursati: u boshlaguncha yetilish, keyin esa 

ularning  qarashi  kuzatiladi.    Klimaksning  namoyon  bo‘lishi  tabiati,  shuningdek, 

o‘tish  muddatlari  turlicha.  Ba’zi  turlarga  u  juda  keskin,  masalan,tez  yetiluvchi 

---

 

Bajardi 

Rahbar 

Karimov.M.K 

Fayzullayeva.D