Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya, toksikologiya va veterinariya sanitariya ekspertizasi va gigiyena kafedrasi

7-Mavzu: Kukun (poroshok) dorilar tayyorlash texnologiyasi.


Darsning maqsadi:

1. 
   Kukun dori shakllari to’g’risida ma’lumotlarni yozib olish.
   
2. 
   Kukunlar tayyorlash texnologiyasini urganish.
   
3. 
   Amaliy mashg’ulot darsida tayyorlangan kukun dori shakliga retsept yozish.
   

Dars uchun kerakli jixozlar: Natriy sulfat, natriy gidrokarbonat, natriy xlorid, kaliy sulfat kukunlari, tarozi va uning toshlari, xavoncha, qog’oz xaltachalar
Kukun - Pulvis, Pulveres
Kukun shaklidagi dori vositalari tarkibida bir yoki bir nechta qattiq dorivor moddalarning kerakligicha maydalangan xoldagi aralashmasiga aytiladi.
Bu shakldagi dori vositalari asosan ichki va tashqi tomonga qo’llash uchun tavsiya etiladi.
Qattiq dorivor moddalar maxsus tegirmonlarda va xavonchalarda maydalanadi. Maydalanishdan oldin qattiq dorivor moddalar 40⁰- 50⁰ C issiqlikda quritilishi zarur.
Maydalangan dorivor moddalar (kukunlar) maxsus elaklardan utkaziladi, elakdagi teshikchalar soni har xil bo’lishi mumkin. Shu tufayli kukunlar katta kichikligiga qarab:

1. 
   Juda ham mayda- Pulveres subtilissimi
   
2. 
   Mayda- Pulveres subtilis
   
3. 
   Yirik kukunlar- Pulveres grossi
   
4. 
   Juda ham yirik- Pulveres grossissimi ga bo’linadi.
   

1. Juda ham mayda kukunlar 1 sm² - 2500 dona teshikchali elaklardan utkazilib, bu teshikchalar kattaligi 0,12 mm ni tashkil etadi.
2. Mayda kukunlar 1 sm² -1600 dona teshikcha, teshikchalar kattaligi- 0,15 mm dan iborat bo’ladi.
3. Yirik kukunlar 1sm² - 100 dona teshikcha bo’lib, teshikchalar kattaligi 0,60 mm ni tashkil etadi.
4.Juda ham yirik kukunlar - elaklardagi teshikchalar kattaligi 3 mmni tashkil etadi.
Kukun shakldagi dorilarni tayyorlash uchun, quruq dorivor moddalar olinib xavonchada ezilib yaxshilab aralashtiriladi. Shundan so’ng kukunlar kerakli miqdorlarda ulchab olinib maxsus qog’oz xaltachalarga joylashtiriladi va nomi yozib quyiladi.
Agar kukun tarkibida bitta dori moddasi bo’lsa oddiy kukunlar. Agar bir nechta dori moddalaridan tashkil topgan bo’lsa murakkab kukunlar deb ataladi.
Agar extiyoj bo’lsa kukunlarga ta’am beruvchi vositalar (shakar, glyukoza) qo’shiladi
Topshiriq: Su’niy karlobar tuzini tayyorlash
1.Natriy sulfat - 22,0
2.Natriy gidrokarbonat-18,0
3.Natriy xlorid-9,0
4.Kaliy sulfat-1,0
Retseptda:
Rp.: Natrii sulfati - 22,0
Natrii hydrocorbonati - 18,0
Natrii Chloridi - 9,0
Kalii sulfati -1,0
M.f. Pulvis
D.S. Ichga, 200 ml suvda eritilib ichirilsin.
#
yoki ofisinal tayyor xolatida retseptda quyidagicha yoziladi.
Rp.: Salis Carolini factitii- 50,0
D.S. Ichga, 200 ml suvda eritilib ichirilsin.