Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya, toksikologiya va veterinariya sanitariya ekspertizasi va gigiyena kafedrasi

6-Mavzu: Maz va pasta tayyorlash texnologiyasi.


Darsning maqsadi:

1. 
   Mazlar to’g’risidagi ma’lumotlarni tushintirish.
   
2. 
   Maz shaklidagi yumshoq dori vositalarni tayyorlash texnologiyasini va labaratoriya sharoitida 10% li ixtiyol mazini tayyorlashni o’rganish.
   
3. 
   Pastalar to’g’risidagi ma’lumotlarni tushintirish.
   
4. 
   Pastalar tayyorlash texnologiyasini urganish va rux salisilat pastasini amaliy mashg’ulot darsida tayyorlash.
   
5. 
   Tayyorlangan maz va pasta dori shakllariga retseptlar yozish.
   

Darsning utkazish usuli: Amaliy mashg’ulot darsida o’qituvchi surtma va pasta shaklidagi dori vositalari to’g’risidagi ma’lumotlar bilan tanishtiradi va talabalar ikki guruhga bo’linib ushbu dori shakllarini tayyorlashadi.
Dars uchun kerakli jixozlar va vositalar: Toza ixtiyol, vazelin, salisilat kislotasi, rux oksidi, kartoshka kraxmali, tarozi va uning toshlari, maxsus shisha idishlar va sariq tusdagi qog’oz yorlig’i.
Maz - Unguentum, Unguenti
Maz- yumshoq shakldagi dori vositasi bo’lib, tarkibi ikki qismdan asosiy ta’sir etuvchi dori vositasi hamda shakl beruvchi vositalardan tashkil topgan.
Mazlar asosan tashqi tomonga qo’llash uchun tavsiya etiladi.
Mazlarni maxalliy ta’siri asosan yallig’lanishlarga qarshi, qitiqlovchi hamda dezinfeksiyalovchi sifatida qo’llaniladi.
Maz shaklidagi dori vositalarni tayyorlashda asosan quyidagi shakl beruvchi moddalar qo’llaniladi:

1. 
   Vazelin -Vaselinum
   
2. 
   Lanolin-Lanolinum
   
3. 
   Tozalangan chuchqa yog’i-Adeps suillus depuratus
   
4. 
   Buqa yog’i-Sebum bavinus
   
5. 
   O’simlik moylari:
   

a) Kunjut moyi-Oleum sesami
b) kungaboqar moyi- Oleum Helianthi
v) zig’ir moyi- Oleum Lini
g) kanakunjut moyi- Oleum Ricini

6. 
   Glitserin-Glycerinum
   
7. 
   Sariq mum-Cera flava
   

Mazlar qo’llanishi va ta’sir etishga qarab ikki guruhga bo’linadi:

1. 
   Terining faqat yuza qismiga ta’sir etuvchi mazlar
   
2. 
   Teri osti to’qimalarga ya’ni chuqur ta’sir etuvchi mazlar. Farmasevtik zavodlarda ya’ni ofisinal usulda tayyorlanadigan mazlar:
   

Jadval