Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya, toksikologiya va veterinariya sanitariya ekspertizasi va gigiyena kafedrasi

Darsning o’tkazish usuli: Amaliy mashg’ulot darsida o’qituvchi talabalarga dori shakllari to’g’risidagi ma’lumotlar bilan tanishtiradi va birgalikda tayyorlanish texnologiyasini o’rganishadi.
Dars uchun kerakli jixozlar va vositalar : Kalomel kukuni, bug’doy uni, gulxayri kukuni, o’simlik moyi, novshatir spirti, dorivor vositalar, xavoncha, shisha idishlar, yorliq (etiketka).
Bo’tqa - Electuarium- bosh kelishik, birlikda Electuaria - qaratkich kelishik, birlikda
Bo’tqa - yumshoq dori shakli bo’lib, tarkibi dorivor moddalar hamda shakl boruvchi vositalardan iborat bo’ladi. Bo’tqa tayyorlashda shakl beruvchi vositalar sifatida hayvonlarga og’iz orqali qo’llash mumkin bo’lgan vositalar olinadi.
Bunday vositalardan:
1.Bug’doy uni - Farina triticim

2. 
   Javdar uni -Farina secalina
   
3. 
   Makkajuxori uni-Farina maidis
   
4. 
   Gulxayri ildiz kukuni-Pulvis radicis Glycyrrhizae
   
5. 
   Altey ildiz kukuni- Pulvis radicis Althaeae
   

Tarkibiy qismlariga qarab bo’tqalar bo’lishi mumkin:

1. 
   Quyuq bo’tqa - Electuaria spissa
   
2. 
   Yumshoq yoki yarim suyuq- Electuaria tenua S.mollia
   

Asosan bo’tqa shaklida har xil dorivor o’simliklardan olingan vositalar qo’shib berish tavsiya etiladi.
Kuchli qo’zg’atuvchi va kuydiruvchi ta’sir kursatish xususiyatiga shuningdek yoqimsiz xidga hamda yoqimsiz taamga ega bo’lgan vositalar bo’tqa shaklida tayyorlash va uni hayvonlarga berish tavsiya etilmaydi.
Bo’tqa tezda (ex tempore) tayyorlanib, istemolga usha zahoti berilishi tavsiya etiladi, chunki u tezda buzilishi mumkin.
Bo’tqalar shaklida dorilar asosan chuchqalarga, otlarga, yirik shohli hayvonlarga kuproq tavsiya etiladi.
Ammo hayvon turiga qarab xid va taam beruvchi vositalar yani chuchqalarga - shakar qiyomi, asal, otlarga-tuz, yirik shohli hayvonlarga-achchiq yoki shur taamli moddalar qushiladi.
Topshiriq: Kalomeldon bo’tqa tayyorlash:

1. 
   Kalomel - 2,0
   
2. 
   Bug’doy uni - 3,0
   
3. 
   Gulxayri ildizi kukuni - 3,0
   
4. 
   Suv kerakligicha olinadi.
   

Barchasi aralashtirilib, bo’tqa shakliga kelguncha suv qushib boriladi.
Hosil bo’lgan bo’tqani kerakli hayvonga berish tavsiya etiladi.
Retsept:
Rp.: Calomeli - 2,0
Farina tritici - 3,0
Pulvis radicis Glycyrrhizae -3,0
Aquae destillatae q.s
ut fiat. electuarium
D.S. Ichga, bir marta qabul qilish uchun.