Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

1-rasm. Diversifikatsiya yo‘nalishlari
Diversifikatsiya korxona dasturining maqsadli kengaytirilishi deb qaralishi u sotish xavf-xatarlarini va avvalgi bozorlar, iste’molchilar yoki mahsulotlarga bog‘liklikni kamaytirishga imkon beradi. Diversifikatsiya haqida qaror qabul qilinganda korxona quyidagi yo‘nalishlardan biri bo‘yicha borishi mumkin:
Ø yangi mahsulotni ishlab chiqish (o‘z ishlanmasi yoki ishlanmaga buyurtma berish);
Ø mahsulot yoki texnologiyaga litsenziya olish;
Ø korxonani sotib olish;
Ø kooperatsiya (mahsulotlar almashish yoki qo‘shma korxona tashkil etish).
Marketing faoliyatida yangi tovarlarni ishlab chiqish — bu bozorda muvaffaqiyatga erishishning muhim masalalaridan biri. Bozor uchun yangilik bo‘lgan tovar yordamida korxona oldinga chiqadi, yangi bozorni shakllantiradi, raqobatchilardan o‘zib ketadi, o‘z daromadlarini oshiradi.
U yoki bu tovarlarning bozor uchun yangiligini mezonlar tizimi asosida aniqlash mumkin. Bunda nafaqat yangi ehtiyojlarni qondiradigan yangi tovarlar (deltoplan, vindserfing), yoki mavjud ehtiyojlarni yangicha qondiradigan tovarlar (internet, audiovideotexnika va boshqalar), balki ma’lum bo‘lgan tovarning yangi o‘rami (masalan, «tetrapak» sutining yangi o‘rami), raqobatchi tovarga nisbatan yangi narxi ham kiradi. Bu yerga tovar sotishning yangi shakllarini tashkil etishda tovarning yangi imkoniyatlarini, reklama kampaniyasining o‘tkazilishi va hokazolarni kiritish mumkin. Yangi xom ashyo materiallari va texnologiyalardan foydalanish ham tovarning bozor uchun yangilik belgisi bo‘lib hisoblanadi.


Nazorat va takrorlash uchun savollar:

1. 
   Qanday raqobat strategiyalar turlarini bilasiz?
   
2. 
   Diversifikatsiya strategiyasini asosiy mohiyatini tushuntirib bering.
   
3. 
   Qanday diversifikatsiya strategiyasi turlarini bilasiz?
   
4. 
   Diversifikatsiya strategiyasi bilan differensiatsiya strategiyasini farqli tomonlarini asoslab bering
   
5. 
   Tashqi bozorga kirib borish strategiyalari nimani nazarda tutadi?
   
6. 
   Tashqi bozorga kirib borish strategiyalarining qanday turlari bor?