Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

«XORAZMI AZIMNING MING YILLIK TARIXI» nomli ekskursiya xizmatining DASTURI
Davomiyligi: I soat

Masofasi: Ichan qal’ada joylashgan obyektlar bo'у lab 500-600 metr

Ekskursiya maqsadi: Ichan qal’adagi mashhur tarixiy-me’mo-riy yodgorliklari bilan tanishtirish


Ekskursiya o‘tkazilishi rejalashtirilgan guruh: xorijdan

tashrif buyurgan turistlar

Ekskursiya mavsumi: yil davomida


GIDNING INDIVIDUAL MATNIN AMU NASI


1-obyekt. KO‘K MINORA


Minora qarshisida. Hurmatli ekskursantlar! Siz bilan Ko‘k minora qarshisida turibmiz. Minora Muhammad Aminxon to-monidan madrasa yonida qurilgan. Uning ko‘rinishi kesik konus shaklida bo'Iib (shuning uchun ham «Kalta minor» nomini olgan), balandligi 28 metr, diametri 14,5 metr. Minora o ‘z davrida «Ulli (ulug‘) minor», «Ko‘k minor» nomlari bilan atalgan. 0 ‘z davri-ning shoirlari uning qurilishi nihoyasiga yetganini she’riy tarix-larida ta’riflashgan.

Minoraning bitmay qolgani to‘g‘risida bir necha afsonalar to‘qilgan. Jumladan, Xiva xoni ustaga dunyodagi eng baland mi-norani qurasan deb farmon beradi. Usta boshlagan ish 2 yil davom etib, minora bo£y cho‘za boshlaydi. Bu minoraning ovozasi Buxo-ro amirining qulog‘iga yetadi. Buxoro amiri usta bilan xufiyona

176

shartnoma qiladi. Unga ko‘ra usta Xivadagi minorani bitkazgach, bundan ham baland va chiroyli minorani Buxoroda qurib berishi kerak boMadi. Bu shartnoma haqidagi ma’lumotlarni eshitgan Xiva xoni «minora bitgach, ustani o‘ldirishini» aytadi. Xonning niyati-dan xabar topgan usta qochib ketishni rejalashtiradi. 0 ‘z navbatida xon ustaga minoradan tushrnasdan ishlashni buyuradi.

Endi usta shogirdining xizmatiga muhtoj bo‘lib. unga qanot yasash uchuq kerak boMgan buyumlarni buyuradi. Minora tepasida qanotlar yasab, bir kun long saharda janubga tomon uchib ketadi. Shundan keyin minora bitmay qolgan degan afsonalar xalq ora-sida tarqalgan. 1873-yilda general gubemator fon Kaufmanning buyrug‘iga asosan podporuchik Grigoriy Krivsov xivalik bir qari-yadan so‘rab, yozib olgan afsonada minora bitgan va juda baland bo‘lgan ekan. Shuning uchun xalq uni «Ulli minor» (ulug‘, katta minor) deb atagan. Bunday o‘lkan va chiroyli minorasi bilan xiva-liklar hamda xon faxrlanar ekan. Bir kun muazzin erta tongda mu-sulmonlami bomdod namoziga chaqirib, azon aytayotgan paytda minoraning ustki qismi muazzin bilan biiga uning ichki qismiga o‘piri!ib tushib ketadi. Bu hoi barchani vahimaga solib qo'yadi. Shundan buyon hech kim minoraning ustiga chiqmas ekan deyi-3adi. Yana bir afsonada aytilishicha, minora bitgan va juda baland bo‘lgan. Bir xorijlik kelib, unga qaragan va «Nihoyatda baland va chiroyli ekan» deb ko‘ztashlagan. U kishining ko‘zi tegib, minora qulab tushgan deyiladi.

Hozirgi kunda Ko‘k minora Ichan qal’aning o‘ziga xos bo‘lgan obyektJaridan biri sanaladi.

(Ekskursantlarga tomosha qilish va rasmga tushishlari uchun 2 daqiqa vaqt beriladi. Savollarga javob beriiadi).