Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Ark qai’asi ichki kirish yo‘lagi. Hurmatli ekskursantlar! XVI asrda Arkning g‘arbiy tomonidan ko‘tarilib boruvchi yoM-dalon bo'ylab harakatlanib bormoqdamiz. Bu yerda o‘lkan darvozani ko‘rishimiz mumkin. Avvallari uning kirish qismi sharqiy tomon-da joylashgan. Darvozaxona peshtoqining ikki qismida «guldasta» (burj) va ular oralig‘idagi 3 qavatli bino yaxshi saqlangan. Dalon yo‘lakning chap devorida 12ta, o‘ng devorida 13ta taxmontokcha-lar qurilgan. Chap tomondagi tokchalarning ba’zilarida ombor-xonaga kiriladigan eshiklar mavjud. Dalonning o‘ng tomonidagi o‘rta tokehasida afsonaviy qahramon Siyovush ruhiga Navro‘z bayramida chiroqlar yoqilgan. Amir otxonasi dalonning yuqori qismida joylashgan bo‘lib, unga olib boruvchi yo‘lak ham shu yerda joylashgan.


Jome’ masjidi. Dalon bo‘y!ab yuqoriga ko‘tarilar ekanmiz, bu yerda XVIII asr oxirida g ‘arbiy devor burchagida peshayvonli Jome’ masjidini ko‘rishimiz mumkin. Masjidning darvozalari, pan-jaralari, devorlarining ichki tomonidagi naqshlar orasiga Qur’on

165

oyatlari bitilgan. Peshayvon shipi murakkab girixlar bilan bezatil-gan. Masjidning sharq tomonida oshxona, orqa tarafida zarbxona joylashgan boMib, zarbxonaning shimoliy-sharqida zargarxona, ja-nubida devonbegining mahkamasi va amirlik kushbegisiga qarashli binolar joylashgan. Arkdagi binolaming aksariyati bir-biriga yaqin qilib loyihalashtirilgan. Jome’ masjididan boshlangan tor yo‘lak qushbegi hovlisi orqali Chorsuga tutashgan. Chorsu-ning chap to­ monida tosh yotqizilgan katta hovlida ko‘rinishxona o‘rnashgan. Bu yerda amir tashrif buyurgan elchilami qabul qilgan va amir-larning taxtga o‘tirish marosimlari o‘tkazilgan. 1605-yilda hovliga kirayverishda peshtoq bunyod etilgan. Hovlining uch tomoni ay-von bilan o‘raIib, oldingi peshayvondagi ikki qator naqshli usturi-laming tanasi muqarnaslar bilan bezatilgan. Nurota marmaridan yasalgan taxt shu ayvondagi taxtiravonda turgan. XVTII asrda hov­ lining janubiy tomonida «Rahimxon» mehmonxonasi va qorixona qurilgan. Ularning tagida esa amimi xazina xonasi bo‘lgan.