Samarqand davlat tibbiyot instituti

 
 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
187 
13.1.4. Antileykotsitar antitanachalar bilan bog’liq reaksiyalar. 
Qon quyish paytida yoki keyin yuz beradigan nogemolitik febril 
reaksiyalar retsipiyent tana haroratining 1
0
C va undan yuqori ko‘tarilishi 
bilan namoyon bo‘ladi. Bu kabi febril reaksiyalar retsipiyent plazmasiga 
quyilayotgan limfotsit, granulotsit yoki trombotsit membranasidagi 
antigenlar 
bilan 
reaksiyaga 
kirisha 
oladigan 
sitotoksik 
yoki 
agglyutinatsiyalovchi antitanachalar mavjudligi bilan tushuntiriladi. 
Eritrotsitar massa quyish febril reaksiyalar bo‘lish ehtimolligini 
kamaytiradi chunki uning tarkibida limfotsit va trombotsit yo‘q. 
Transfuzion terapiyani yanada xavfsiz qilish maqsadida maxsus 
leykotsitar filtrlardan foydalaniladi. Nogemolitik febril reaksiyalar 
ko‘proq qayta quyishdan so‘ng va ko‘p xomiladorlik o‘tkazgan ayollarda 
yuz beradi. Harorat tushiruvchi dorilar febril reaksiyani bartaraf qiladi. 
Lekin qon quyganda harorat ko‘tarilishi ko‘p xollarda o‘tkir gemoliz yoki 
bakterial zararlanish asorati ham bo‘lishi mumkinligini ham unutmaslik 
kerak. Febril reaksiya tashxisini qo‘yishdan avval boshqa taxminlarni 
tekshirish va inkor qilish lozim. 
13.1.5. Anafilaktik shok. 
Qon yoki uning tarkibiy qismlarini quyganda kelib chiqadigan 
anafilaktik shok, qon quyishni boshlagan zahotiyoq yuzaga keladi va 
harorat ko‘tarilmaydi. Keyinchalik quruq yo‘tal, bronxospazm, hansirash, 
gipotoniya, qorinda sanchiqli og‘riqlar, ko‘ngil aynishi va qusish, ich 
kelishining buzilishi va xushdan ketish kabi belgilar yuzaga kelishi 
mumkin. Bunday holatlarda anafilaktik shok rivojlanishining sababi IgA 
yetishmovchiligi va buni natijasida avval qon quyilgan yoki ko‘p 
xomiladorlik o‘tkazgan retsipiyentlarda IgA ga qarshi antitanachalar hosil 
bo‘lishidir. Anafilaktik shokning davo choralari qon quyishni 
to‘xtatishdan boshlanadi. Teri ostiga adrenalin yuborish, vena ichiga 
fiziologik eritma quyish va 100 mg prednizolon yoki deksametozon 
yuboriladi. Asoratlangan transfuzion anamnez va IgA yetishmovchiligiga 
shubxa qilingan xollarda autologik qon tarkibiy qismlari quyish maqsadga 
muvofiq. Agar bunday imkoniyat bo‘lmasa yangi eritilgan va yuvilgan 
eritrotsitlardan foydalaniladi.