Samarqand davlat tibbiyot instituti

13.2.2 Gemostazning buzilishi. 
Ko‘p qon yo‘qotgan va ko‘p miqdorda qon quyilgan bemorlarda 20-
25% turli xil gemostaz buzilishlari (qon ivishi, dilyuatatsiyali 
trombotsitopeniya) ro‘yxatga olingan. Postgemorragik va jarohatdan 
keyingi koagulopatiyalarning kelib chiqishiga TITQIS sindrom asosiy rol 
o‘ynaydi. Qon ivishida ishtirok etuvchi beqaror plazma omillarining 
yarim yashash davri qisqa bo‘lib donordan olingan qonda 48 soatgacha 
saqlanadi. Trombotsitning gemostatik aktivligi qon konservatlangandan 
keyin bir necha soatda pasayadi. Bunday trombotsitlar tez funksional 
nofaol holatga o’tadi. Natijada qonning ivishini ta’minlovchi omillar 
pasayadi, 30 % qon yo‘qotishda uning ivuvchanligi 18-37 % gacha 
kamayadi. Massiv transfuziya natijasida TITQIS –sindrom kelib chiqqan 
kasallarda, xirurgik jarohatlardan va terini igna teshgan joyidan diffuz qon 
ketishi kuzatiladi. Og‘ir darajada qon yo‘qotish va quyiladigan qon 
miqdoriga bog‘liq bo’ladi. 
TITQIS -sindrom bo‘lgan kasallarda terapevtik jihatdan yondoshish 
o‘rin bosuvchi davolashga asoslangan. Gemostaz tizimi tarkibiy 
qismlarini 
to‘ldirish 
uchun 
yangi 
muzlatilgan 
plazma 
va 
trombokonsentrat eng yaxshi transfuziya vositasi hisoblanadi. Yangi 
muzlatilgan plazma kriopretsipitatga nisbatan o‘zida optimal darajada 
qon ivish omillarni va antikoagulyantlar yig‘indisini saqlaydi. Agarda 
gemostazning buzilishini bildiruvchi fibrinogen miqdori kamayganligiga 
shubha bo‘lsa, kriopretsipitat ishlatilishi mumkin. Trombotsitlar soni 
50x10
9
/l dan pasaygan bo‘lsa, trombotsitlar konsentratini quyish uchun 
mutloq ko‘rsatma bo‘ladi. Agarda, trombotsitlar soni 100x10
9
/l ga 
ko‘tarilgan bo‘lsa qon ketishini muvaffaqiyatli to‘xtatilganligini bildiradi. 
Massiv qon quyishdan avval, massiv transfuziya sindromi yuzaga kelishi 
mumkinligini taxmin qila olish muhim ahamiyatga ega. Agar eritrotsitlar, 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
191 
tuzli eritmalar va kolloidlar qonning umumiy zarur hajmini to‘ldirish 
uchun 
ko‘proq 
kerak 
bo‘lsa, 
yangi 
muzlatilgan 
plazma 
gipokoagulyasiyagacha berilgan bo‘lishi kerak. 200-300x10
9
/l trombotsit 
(4-5 trombotsit konsentrat birligi) va 500 ml yangi muzlatilgan plazma 
har bir litr eritrotsitar massaga yoki o‘tkir yo‘qotilgan qon miqdoriga 
qarab tavsiya qilish mumkin.