Samarqand davlat tibbiyot instituti

Reosorbilaktning tarkibi
– 
natriy laktat, sorbitol, natriy xlorid, magniy xlorid, kaliy xlorid va kalsiy 
xloriddan iborat bo‘lib, qon bosimi keskin tushib ketganda qo‘llaniladi. 
Reosorbilaktning qo‘llashdan kelib chiqishi mumkin reaksiya va nojo‘ya 
asoratlar xuddi poliglyukindagidek. 
Jelatin dori vositalari.
Jelatin dori vositalariga jelatinol, modejel, 
gemojel, gelofuzin, plazmojel kabi dori vositalari kiradi. Ushbu guruhga 
kiruvchi dastlab paydo bo‘lgan va eng ko‘p tarqalgan dori vositasi bo‘lib 
jelatinol hisoblanadi. 
Jelatinol
– bu ozuqa jelatinining izotonik natriy xlorid eritmasida 
(molekulyar massasi 15000-25000) qisman parchalangan 8%li 
eritmasidir. Jelatinol tarkibida quyidagi bir qator aminokislotalari bo‘lgan 
oqsil moddasi hisoblanadi: glitsin, prolin va boshqalar. Uning davo ta’siri 
asosan qon tomiriga tezlik bilan to‘qimalar suyuqliklarini jalb qiluvchi 
kolloid-osmotik bosim bilan bog‘liqdir. Gemodinamik dori vositasi 
sifatida jelatinol va unga o‘xshash dori vositalarining dekstran dori 
vositalariga qaraganda ta’siri kuchsizroq. Ular qon tomiridan tezroq 
chiqib ketadi va hujayradan tashqari muhitga tarqaladi. Jelatinol zaharli 
emas, apirogenli, antigen reaksiyalarning kelib chiqishiga sabab 
bo‘lmaydi. Dori vositasining asosiy qismi buyraklar tomonidan chiqarib 
tashlanadi. Qo‘llash uchun ko‘rsatilgan holatlar o‘tkir gipovolemiya, turli 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
125 
xil shoklar va intoksikatsiya kabilar hisoblanadi. Dori vositasini o‘tkir 
buyrak kasalliklari va yog’li emboliya kasalliklarida qo‘llash taqiqlanadi. 
Oksietilkraxmal asosida tayyorlangan dori vositalari. 
Oxirgi 
yillarda AQSH, Germaniya va Yaponiya kabi davlatlarda oksietilkraxmal 
eritmalari hisoblanadigan plazmosteril, plazmotonin, voleks, NAES-steril 
kabi vositalardan foydalanish keng tarqalgan. Bunday guruhga kiruvchi 
(davlatimizda ishlab chiqariluvchi) dori vositalari oksiamal va volekam 
kabilar MDH davlatlarida ishlab chiqariladi. Tarkibi jihatidan, ushbu 
eritmalar hayvonlar to‘qimalari glikogeniga o‘xshash bo‘lib, qon tomirida 
amilolitik fermentlar tomonidan parchalanishi mumkin. Oksietilkraxmal 
asosida 
tayyorlangan 
eritmalar 
nojo‘ya 
asoratlarni 
keltirib 
chiqarmaydigan, yaxshi gemodinamik ta’sir kuchiga ega.