Samarqand davlat tibbiyot instituti Samarqand viloyat sog’liqni saqlash boshqarmasi kurs ishi mavzu

5.O’tkir qon tomir yetishmovchiligi – hushdan ketish (obmorok), kollaps va shok holatlari sifatida namoyon bo‘ladi.
Hushdan ketish (obmorok) – bosh miya qon tomirlarining torayishi natijasida miyada qon aylanishining buzilishidir.
Sababi: qo‘rquv, hayajonlanish, kuchli og‘riq, o‘ta jismoniy charchash, havosi buzilgan – dimiqqan xonada, hammomda uzoq muddat bo‘lish.
Beliglari: to‘satdan bemorning rangi oqaradi, sovuq ter bosadi, ko‘z oldi qorong‘ilashadi va hushdan ketadi.
Tibbiy yordam: Bemorni boshini past, oyoqlarini baland qilib yotqiziladi. Tugmalar bo‘shatiladi, yuziga sovuq suv sepiladi, nashatir spirt bilan namlangan paxta hidlatiladi.Bu tadbirlar natijasida hushiga kelmasa kofein, kordiamin, kamfora kabilardan birontasi 1-2 ml teri ostiga yuboriladi.
Kollaps – qon tomirlarida aylanib turuvchi qon miqdorining to‘satdan kamayishi tufayli qon aylanishining o‘tkir buzilishidir.
Sababi: qon yo‘qotish, ichterlama, gepatit, gripp, miokardit, eksudatli perikardit, bo‘g‘ma kabi kasalliklarning og‘ir kechishi.
Belgilari: bemor o‘ta holsizlanadi, karaxt holda bo‘ladi, boshi aylanadi, yuzlari oqaradi, lablari ko‘karadi, qo‘l-oyoqlari soviydi, nafasi tezlashadi, yurak va tomir urishi kuchsizlanadi, arterial qon bosimi normadan pasayadi.
Tibbiy yordam: 1.Bemorning boshini pastroq qilib yotqiziladi.
2. Tez yordam chaqiriladi.
3.Tez yordam kelgunicha quyidagi tadbirlar o‘tkaziladi:
- oyoqlariga issiq grelka ro‘molga o‘rab qo‘yiladi, bir piyola shirin choy ichiriladi;
- kofein, kordiamin, kamfora, efedrin kabilarning birontasi 1-2 ml teri ostiga yuboriladi;
- arterial qon bosimi juda past bo‘lsa, ya’ni maksimal bosim 80, minimal bosim 30-40 mm bo‘lsa, mezaton 0,5-1 ml, yoki adrenalin 0,1% - 0,5-1,0 ml teri ostiga yuboriladi.
Shok – organizmda qon aylanishining og‘ir buzilishi va o`ta kuchli og`riq tufayli vujudga keladigan, hayot uchun xavfli kasallik holatidir.
Sababi: og‘ir jarohatlanish, kuyish, qon va suyuqlik yo‘qotish, miokard infarkti, ayrim dorilar, kimyoviy moddalar bilan zaharlanish, ilon, hashorotlar (chayon, qoraqurt) zahariga odam organizmining allergik sezuvchanligini o‘ta oshishi.
Belgilari: bemorning ahvoli juda og‘ir va u karaxt holatda bo‘ladi, rangi oqaradi, qo‘l-oyoqlari soviydi, sovuq ter bosadi, lablari ko‘karadi, ko‘z qorachig‘i kengayadi, vaqti-vaqti bilan hushini yo‘qotishi mumkin. Yurak va tomir urishi kuchsiz bo‘ladi, arterial qon bosimi normadan pasayadi, ayrim hollarda maksimal bosim 50-30, minimal bosim 10-20 mm gacha pasayishi mumkin.Bunda yurak aritmiyasi yuzaga keladi, ya`ni yurak to`xtab-to`xtab uradi.