Samarqand davlat tibbiyot instituti Samarqand viloyat sog’liqni saqlash boshqarmasi kurs ishi mavzu

3.Gipertonik kriz – gipertoniya kasalligi bo‘lgan bemorda arterial qon bosimining to‘satdan juda baland ko‘tarilishi tufayli yuzaga keladigan og‘ir kasallik holatidir.
Sababi: gipertoniya kasalligi bo‘lgan bemorning o‘ta hayajonlanishi, qayg‘urishi, ruhiy-jismoniy zo‘riqishi, yuqori kaloriyali taomlarni iste’mol qilishi (qovurilgan go‘sht, tandir go‘sht, qovurilgan baliq, tuxum kabilar), spirtli ichimlik iste’mol qilishi, ob-havo o`zgarishlariga organizmning sezuvchanligini oshganligi.
Belgilari: Bemorda to‘satdan kuchli bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘z oldida qorong‘ulik, quloqda shovqin, ko‘ngil aynish, qusish holati paydo bo‘ladi, ba‘zida yurak sanchadi, g‘ijimlaydi, yuzlari, bo`yni, ko`kragida qizil dog`lar paydo bo`ladi.
Arterial qon bosimi maksimal 180-200, minimal 110-160 mm.gacha va undan ham oshishi mumkin. Juda og‘ir kechganida bosh miya to‘qimasida qon aylanishining buzilishi tufayli qo‘l-oyoq muskullarida uvishish, yuz muskullarining tortilishi, qovoqlarning pirpirashi kabilar kuzatilishi mumkin. O`z vaqtida birinchi tibbiy yordam ko`rsatilmasa miya insulti yuzaga kelishi mumkin.
Tibbiy yordam: 1. Bemor boshini baland qilib yostiqqa suyab yarim o`tqazib qo`yiladi (Agar iloji bo`lsa kresloga suyab, yarim o`tirgan vaziyatda joylashtiriladi).
2. Tez yordam chaqiriladi. Tez yordam kelgunicha quyidagicha yordam ko‘rsatiladi:
- bemorni boshiga sovuq kompress qo`yiladi;
- oyoqlariga issiq grelka qo`yiladi;
- arterial qon bosimini tushiruvchi dorilardan: magneziy sulfati 25 % 5-10 ml va 2 ml 0,5 % novokain qo‘shib muskul orasiga yoki vena tomiriga;
- Dibazol 1%-1-2 ml muskul orasiga yoki vena tomiriga;
- gipotiazid 1 tabletka ichiriladi yoki 2 ml laziks muskul orasiga yoki vena tomiriga yuboriladi;
- teveten –1 tabletka ichiriladi;
- yurak faoliyatini yaxshilash uchun valokordin 25 tomchi ichiriladi;
- yurak sohasida og‘riq bo‘lsa nitroglitserin 1 tab. til ostiga.