Samarqand davlat tibbiyot instituti. Mavlyanov f. Sh., MAVLYANOV Sh. X., Xayitov u. X. Tibbiyot kasbiga kirish

Kollargol.
Tarkibida 70 % li kumush bo’lgan, metall rangini eslatuvchi 
yashilroq va ko’kimtir kristallardan tashqil topgan, suvda kolloid eritma hosil qiladi. 
0,2-1 % li eritmasi yiringli jarohat va qovuqni yuvish uchun, 2-5 % li eritmasi esa 

---

43 
konyunktivit, blefaritni davolash uchun ko’z tomchisi sifatida ishlatiladi. e) rux 
sulfat. Suvda yaxshi eriydigan rangsiz kukun bo’lib, spirtda erimaydi. 0,1-0,5 % li 
eritmasi ko’z tomchisi sifatida, shuningdek nafas va siydik yo’llarini davolashda, 
ayollar jinsiy a’zolarini (qinni) chayishda qo’llaniladi. 
Fenollar.
Toshko’mir qoramoyi, neft, smola (katron) ni kayta xaydab olinadigan 
modda bo’lib, bakteriyalar protoplazmasidagi oqsillarni denaturatlaydi va ivitadi. a) 
fenol, sinonimi - karbol kislota bakteriya sporalariga ta’sirchanligi kam bo’lsa-da, 
uning vegetativ formasiga kuchli bakteritsid ta’sir qiladi. 3-5 % li eritmasi kasalxona 
asbob-uskunalarini, bemor chiqindilarini dezinfeksiya qilishda ishlatiladi. Xonani 
dezinfeksiya qilish uchun suvli eritmasi qo’llaniladi. Fenolning toza eritmasi terini 
oshlab kuydiradi; b) qayin qoramoyi. Qayin daraxti po’stlog’ini quruq haydashdan 
olingan modda. U fenol, karbol, toluol, smola (katron) va boshqa moddalarga boy. 
Teri kasalliklarini davolashda dori tarkibiga kiradi; d) ixtiol - o’ziga xos o’tkir hidli, 
qora rangli, 10,5 % li organik bog’langan oltingugurtli surtma dori. Yallig’lanishga 
qarshi, antiseptik sifatida va mahalliy karaxtlikda ishlatiladi. Teri va bo’g’im 
kasalliklarida 5-30 % li surtma dori yoki suv, spirt, glitserin suyuqligi tarkibida, 
bog’lovlarda ishlatiladi; g) naftalan – to’q qora rangli naftalan neftidan tayyorlangan 
surtma dori. Karbonsuv va smolalardan tashqil topgan: 10 – 35 -70 % li surtma dori 
linimentlari Yiringli jarohatni davolashda ishlatiladi.