Samarqand davlat chet tillar instituti tarjima nazariyasi va amaliyoti fakulteti tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedrasi

IV. Ajralmaydigan frazali fe’llar 

Ajralmaydigan frazali fe’llar tarkibidagi fe’l o‘zi bilan birlashgan ravish yoki 

predloglardan ajralmagan holatda ishlatiladi. Agar bunday fe’llar gapda bir-biridan 

ajralgan holda ishlatilsa, gapning mazmuniga putur yetadi. Masalan: 



 She looks after her children. 

---

31 



 The patient passed away. 



 The flood brought about a huge disaster. 



 You should stay away from bad friends. 



 The thief run away. 



 He is trying to give up smoking. 

Yuqoridagi  ajralmaydigan  fe’llarni  o‘zbek  tilidan  ingliz  tiliga  tarjima  qilish 

jarayonida diqqat bilan joylashuv o‘rniga e’tibor qaratgan holda tarjima etish talab 

etiladi.  Chunki  bunday  fe’llarning  o‘rni  o‘zgarishi  gapga  yangi  mazmun  yuklashi 

yoki butun gapni mazmunsiz qilishi mumkin. 

to  come  from  –  –lik,  kelib  chiqqan  ma’nolarni  beradi.  To  come  fe’lining 

lug‘aviy  ma’nosi  esa,  aslida,  kelmoq  deb  tarjima  qilinadi.  From  –  –dan  predlogi 

bilan  birgalikda  biror  joyga  mansublik  hamda  kelib  chiqishni  bildiradi.  Masalan, 

“Selena  comes  from  England”  ya’ni  “Selena  ingliz  qiz,  Angliyadan  (Angiyalik)” 

deya  tarjima  qilinadi.  Ko‘rinib  turganidek,  predlog  va  fe’lning  birikishidan 

lug‘aviy ma’noning doirasi kengaydi. 

Speak  about/of/on  –  haqida  gapirmoq,  xususida,  borasida  so‘zlamoq.  To 

speak  fe’li  yakka  holatda  kelganda,  gapirmoq  degan  ma’noni  ifodalaydi,  lekin 

about/of/on  predloglarining  birikishidan  ma’noning  o‘zgarish  hodisasi  yuz  beradi 

ya’ni biror kishi, narsa, vaziyat haqida so‘zlamoq degan keng ma’noni ifodalaydi. 

Masalan,  “Today  we  speak  about  Present  Simple  Tense”,  “Bugun  biz  Hozirgi 

oddiy zamon xususida gaplashamiz”.  

To  looking  forward  to  –  umid  bilan  kutib  qolmoq,  intiqlik  bilan  kutmoq.  To 

look  fe’li  qaramoq,  nazar  tashlamoq  kabi  ma’nolarni  bersa–da,  forward  to 

predloglari  bilan  birgalikda  kelganda  ma’noning  o‘zgarishi  hodisasiga  sabab 

bo‘ladi.  Masalan,  “I  am  looking  forward  to  hear  from  you  soon!”,  “Sizdan  tez 

orada eshtishni oldinga qarayapman”, bu yerda to looking forward to – so‘zini o‘z 

ma’nosida  tarjima  qilingan.  “Sizdan  tez  orada  yangilik  eshitishni  (javobingizni) 

intiqlik  bilan  kutib  qolaman)”.  Bu  misolda  esa,  to  looking  forward  to  –  oldinga 

qaramoq  ma’nosida  emas,  balki  (intiqlik  bilan)  kutib  qolmoq  qabilida  ishlatilgan. 

Biz o‘z navbatida, ushbu birikmani omonim birikma sifatida olishimiz va ma’nolar 

---

32 

xilma–xilligini solishtirishimiz mumkin. Masalan, “I’m looking forward to see any 

human beings there” birikmasida to looking forward to birikmasi oldinga qaramoq 

ma’nosida  qo‘llanyapti:  “Men  biror  tirik  jon  ko‘rinib  qolar  deb  oldinga 

qarayapman”.