Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Тушунча ва таянч ибораларга изоҳлар 
 
Агглютинация
(лат. аgglyutinatio - ёпиштириш) - қон шаклли 
элементлардан қизил қон таначалари - эритроцитларнинг бир-бирига ёпишиб 
қолиш хусусияти. 
Агар қон гуруҳлари бир-бирига тўғри келмаса, масалан қони III гуруҳли 
одамга II гуруҳ қондан берилса, шаклли элементлар бир-бирига ёпишиб, ивиб 
қолади. Бундай қон томирларда эркин ҳаракат қила олмайди, ўзининг барча 
ҳаётий вазифаларини йўқотади, натижада киши ҳалок бўлади. 
Агглютининлар 
(лат. аgglyutinate- ёпиширмоқ) - қон зардобидаги 
мавжуд моддалар. Улар α ва β кўринишда бўлади. Булар ҳақидаги дастлабки 
маълумотлар чех олими Я.Янский ва австриялик олим Е.Ландштейнерлар 
томонидан берилган. 
Агглютиногенлар
(лат. аgglyutinare - ёпиштириш + ген) қизил қон 
таначалари (эритроцитлар)да учрайди. Аггютиногенларнинг А ва В шаклда 
бўлишини чех олими Я.Янский ва австриялик олим Е.Ландштейнерлар 
аниқлашган. 
Адаптация
- (лат. аdaptatsio - мослашиш) - организмнинг ўзгарувчан 
муҳит шароитига мослашиш жараёни. Оғриқ, таъм билиш, кўриш, ҳид билиш, 
рецептор, сенсор, эшитув, тактил, ҳарорат, ранг сезиш адаптациялари, шунинг-
дек меҳнат адаптацияси, руҳий адаптация, нерв марказлари адапта-циялари 
фарқланади. 
Андренокортикотроп гормон (АКТГ)
- гипофизнинг олдинги бўла-
гидан ишлаб чиқариладиган биологик фаол политептид. АКТГ буйрак усти 
бези пўстлоқ қисмидан ажраладиган глюкокортикоидлар секрециясини кучай-
тиради. Организмда зўриқиш ҳолатини вужудга келтирадиган ҳар хил фавқу-
лодда ҳолатларда гипофиздан АКТГ ажралиш кучаяди. Глюкокортикоидлар 
организмнинг ноқулай омиллар таъсирига чидамлилигини оширади. 
Аккомодация
(лат. аkos - четки + юнон megas - катта) - вояга этган 
одамда гипофиз олдинги бўлаги ўсиш гормонининг (соматотроп гормон ёки 
соматотропин) ортиқча ишлаб чиқарилиши туйфайли скелет тизимида 
нопророрционал ўсиш билан характерланадиган касаллик. Акромэгалияга 
учраганда қўл-оёқ бармоқлари, бурун, пастки жағ, кўкрак ва қорин бўшлиғи-
даги органлар ўсиб кетади.