Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

1. Она қорнидага ривожланиш даври.
Ушбу давр, ҳомила овқатланиш, 
нафас олиш, ҳарорати ва бошқа омиллари масалаларида она организми билан 

---

37 
тўлиқ боғлиқдир. Бу даврда ҳомиланинг ўсиши ва ривожланиши тез содир 
бўлади. 
2. Янги туғилган даври.
Бу давр 2-3 ҳафтани ташкил қилади. Ушбу давр 
туғилиш моментидан бошланиб, то 2,5-3,5 ҳафтагача давом этади ва 
организмни ташқи муҳит шароитига мослашуви билан тавсифланади. Янги 
туғилган болада илк бор ўпка орқали нафас олиш содир бўлади ва ўпкада қон 
айланиш функцияси бошланади. Она организми орқали овқатланиш ўрнига 
боланинг шахсий овқат ҳазм қилиш тракти функцияси орқали овқатланиши 
амалга ошади, анализаторлар ҳам организм фаолиятида фаол иштирок этади. 
Ушбу даврда ҳомиланинг озиқланишини таъминлайдиган тизимнинг узилиб 
тушиши ва киндик ярасининг тузалиши содир бўлади, тана оғирлигини олдин 
камайиши сўнгра эса тикланиши ва ортиши бошланади. 
3. Чақалоқлик даври.
Бу давр бир йилгача давом этади. Ушбу даврда 
тана узунлиги 1,5 баробар катталашади ва ўртача 75 см га этади, оғирлиги уч 
баробар ортади ва 9-10 кг атрофида бўлади, асосий алмашинув ортади, 
эндокрин безлар функцияси тезлашади, нутқни ҳаракатлантирувчи анали-
заторлари анча ривожланиб бола гапиришни бошлайди, лекин сўз бойлиги кам 
бўлади, яъни атаги 10 тача сўзни ташкил қилади. 
4. Ясли ёш даври.
Бу даврда 1 ёшдан то 3 ёшгача давом этади. Ушбу 
даврда ўсиш ва тана оғирлигининг ортиши бирмунча пасаяди, лекин бола юриш 
ва сўз нутқи кўникмаларига эга бўлиши оқибатида, уларнинг атроф-муҳит 
билан мулоқот қилиш соҳаси кенгаяди. Болада ўзини ўзга одамлардан фарқлай 
олиш қобиляти пайдо бўлади (исмини айтиб чақирганда қарайди, қўлини 
беради ва ҳ.к). Аъзоларнинг тузилиши ва функциялари такомиллашади.