Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Кўз аккомодацияси
- турли масофаларда турган нарсаларни аниқ кўриш 
учун мослашув. Бир вақтнинг ўзида турли масофаларда жойлашган икки 
предметни аниқ кўриш учун нарсанинг акси кўз тўр пардасига тушиши керак, 
бунинг учун кўз гавҳари яқин нарсаларга қарганда қабариқ ҳолга ва узоқдаги 
нарсаларга қараганда эса ботиқ ҳолга келади. Кўз гавҳарининг бундай ўз 
шаклини ўзгартириши у ердаги киприксимон мускуллар фаолияти туфайли 
амалга ошади. Кўз гавҳари қанчалик қавариқ ҳолга келмасин, одам 10 см дан 
яқин нарсаларни аниқ кўриш қобилиятига эга эмас. 
Кўриш ўткирлиги
- кўзнинг икки нуқта орасидаги энг қисқа оралиқни 
пайқай олиш имконияти. Бунда икки нуқтадан кўзга тушадиган нурлар 
орасидаги бурчак катталиги ҳал қилувчи рол ўйнайди. Нуқталар қанча яхши 
ёритилган бўлса, уларни фарқлаш шунча яхши бўлади (кўриш ўткирлиги 
кучвли бўлади). Икки нуқтани бир-биридан алоҳида-алоҳида кўриш учун 
уларнинг акси тўр пардадаги иккита алоҳида-алоҳида қатор жойлашган 
колбачаларга тушиши керак. Бу эса колбачалар диаметри билан белгиланади 
(бу катталик 0,004 мм га тенг). Лекин кўз иккала нуқтани улар орасидаги 
масофа колбача диаметридан кам бўлганида ҳам фарқлаши мумкин. Кундуз 
куни кечасига нисбатан кўриш ўткирлиги кучли бўлади. Яна икки кўз билан 

---

221 
қараганда ҳам бир кўз билан қарагандагига нисбатан кўриш ўткирлиги 
кучлироқ бўлади. 
Лейкоцит, оқ қон таначалари
- рангсиз, функционал жиҳатдан хилма-
хил, микроорганизм ва организм учун ёт заррачаларни қамраб олиб, парчалаш 
ҳамда антителолар ишлаб чиқариш хусусиятига эга бўлган қон ҳужайралари. 
Улар ҳар хил шиклдаги ядрога эга бўлиб, соғлом кишининг 1 мм
3
қонида 5-8 
мингтагача бўлади. 
Лейкоцитлар цитоплазмасининг тузилишига қараб 2 гуруҳга бўлинади. 
Доначали лейкоцитлар
- гранулоцитлар цитоплазмасида, ҳар хил 
катталикдаги доначалар бўлади. Гранулоцитлар қайси бўёқлар билан 
бўялишига қараб базофиллар, еозинофиллар ва нейтрофилларга бўлинади.