Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Рефлекс
(лат. refleksus - орқага қайтарилган, акс еттирилган) - ташқи ёки 
ички таассуротларга нисбатан организмнинг жавоб реакцияси. Бу атамани 
биринчи бўлиб француз физиологи Р.Декарт (1596-1650) қўллаган. 
И.М. Сеченов (1829-905) ўзининг «Бош мия рефлекслари» китобида рефлекслар 
ҳақидаги тушимчаларни ривожлантирди. И.П. Павлов (1849-1936) рефлекс 
ҳақидаги билимларни кенгайтариб шартсиз ва шартли рефлектор фаолияти 
ҳақида таълимот яратди. 
Рефлектор ёй
- ҳар қандай рефлекснинг содир бўлиши учун зарур 
функционал тузилма. У қуйидаги қисмлардан иборат: рецептор (таъсирни қабул 
қилинадиган 
дастлабки) қисм; афферент қисм (таассуротларни марказга олиб борувчи); 
марказ (жавоб реакцияси ишлаб чиқариладиган) қисм; ефферент (жавоб 
реакциясини ўтказадиган) қисм ва ниҳоят еффектор (ишчи орган). Рефлектор ёй 
бўйлаб таассуротнинг ўтиши бир томонлама, яъни рецептордан еффекторга 
қараб боради. 
Рецепторлар
- одам ва ҳайвонларда ҳар хил ички ва ташқи 
таассуротларни қабул қилишга мослашган сезувчи юза. Улар ҳар қандай 
таассуротни нерв системасига маълум ахборот шаклида ўтказади. Ҳар бир 
таассуротни қабул қиладиган ўз рецепторлари бор. 
Масалан, товуш тўлқинларини ички қулоқдаги махсус сезувчи нерв учлари 
қабул қилса, ёруғлик нурини кўзнинг тўр қавати қабул қилади ва ҳоказо. 
Рецепторлар жойлашган жойига кўра ташқи (екстрорецепторлар), ички 
(интерорецепторлар)га бўлинади. Қабул қиладиган таассурот турига қараб эса 
рецепторлар механорецепторларга, хеморецепторларга, фоторецепторларга ва 
бошқаларга бўлинади. 
Тироксин
- қалқонсимон безнинг асосий гормони. Моддалар 
алмашинувига кучли таъсир қилади. Унинг организмда этишмаслиги ва 
меъёридан зийод бўлиши оғир хасталикларга (микседема, Базедов касаллиги) 
олиб келади. 
Тормозланиш
- асосий нерв жараёнидан бири, тўқимада қўзғалиш 
силжишининг тўхташи билан характерланади. Тормозланиш асосан икки 
гуруҳга, яъни четки (периферик) ва марказий тормозланишга бўлинади. И.П. 
Павлов шартли рефлектор фаолият назариясини яратиш билан ички ва ташқи 
тормозланишларни фарқлайди.