Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети


Ҳазм системанинг ексретор (чиқарув) фаолияти



Download 3,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/268
Sana05.01.2023
Hajmi3,13 Mb.
#897834
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   268
Bog'liq
hajvonlar fiziologiyasi

Ҳазм системанинг ексретор (чиқарув) фаолияти.
Ҳазм системаси 
екскретор-чиқарув вазифасини ҳам бажаради.Модалар алмашинуви 
натижасида ҳосил бўлган ҳар хил чиинди моддалар-мочевина, сийдик 
кислота, креатинин, креатин, шунингдек турли минерал моддалар-натрий, 
калий, калсий, магний ва уларнинг тузлари ортиқча сув, қонга тушган 
доривор моддалар, касалликлар натижасида ҳосил бўлган заҳарли моддалар 
ҳазм системаси орқали чиқарилади. Айниқса меъданинг пилорус қисми ва ўн 
икки бармо ичакда екскретор жараѐн анча жадал кузатилади. 
Ҳазм системанинг турли қисмлари муайян моддаларни чиариш 
хусусиятига ега. Жумладан, сўлак билан асосан калий, натрий, калсий, ѐд 
моддалари чиқарилгани ҳолда, меъда ва ичаклар орқали мочевина, сийдик 
кислотаси, хлоридлар, сут кислотаси ва айрим доривор моддлар чиарилади. 
Меъда ости бези ва жигар орқали еса, пурин асослари, калий ѐдид, рух ва 
бошқа моддалар екскресия қилинади. Ҳазм системасининг екскретор 
активлиги ҳайвоннинг ѐшига, жинсига, озиқланиш шароитига, организмнинг 
ҳолатига ва бошқа омилларга боғлиқ. Масалан, сут емадиган, ѐш 
бузоқларнинг ширдони орқали мочевина кўпроқ чиқарилгани ҳолда улар 
улғайган сари мочевинанинг шу йўл билан чиқарилиши камая боради. 
Қўйларда ўтказилган тажрибаларнинг маълумотлари, уларнинг улғая бориши 
сўлаги орқали азотли моддалар чиқарилишининг ошиб бориши билан 
кузатилишини кўрсатади. Турли моддаларнинг ҳазм системасидан екскресия 
қилинишини, бу системада ҳар хил моддаларнинг секресия қилинишидан 
фарқ қилмоқ лозим. Екскресия туфайли кераксиз, аҳамияциз, қолаверса 
зарарли моддалар чиқарила-ди, секресия туфайли еса, ҳазм жараѐнлар-ни 
таъминлайдиган хилма-хил ҳаѐтий муҳим модалар ҳосил қилиниб ҳазм 
бўшлиқларига ажратилади. 
Ҳазм системасининг екскресия жарѐни ҳам марказий нерв система ва 
унинг олий қисми-катта ярим шарлар пўстлоғи томонидан бошарилиб 
турилади. 
Парасимпатик нерв система, жумладан, адашган нерв қўзғалганда 
екскре-сия кучаяди. Ҳар хил наркотик моддалар таъсирида марказий нерв 
система актив-лиги пасаяди, натижада екскресия жараѐни ҳам бирмунча 
сусаяди. 

Download 3,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish