Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari fanidan

Ko‘p kirimli rezbalarni kesish

Har qanday shakldagi ko‘p kirimli rezbalarni kesish bir kirimli Rezbani kesish uzunligiga teng bo‘lgan qadamda kesish kabi amalga oshiriladi.
Bitta vintli ariqchaning to‘liq profilini kesib bo‘lingach, keskichni orqaga (qarama- qarshi tomonga) suriladi va yuritkich vintiga ketinga yurish berib, support boshlang‘ich holatga qaytariladi. SHundan so‘ng Rezbaning necha kirimliligiga qarab, masalan, ikki kirimli rezbalar uchun detalg yarim aylantiriladi, uch kirimli uchun detalning uchdan bir qismiga aylantiriladi va hokazo.
Bir necha pazli tortqili patron yordamida ko‘p kirimli Rezba kesish juda ham sodda, bunda pazlar soni vint kirimlari soniga teng bo‘lishi kerak (10.2-rasm, a).
Kesishning har bir yurishidan so‘ng detalg markazdan olinadi va xomut tortqili patrondagi navbatdagi pazga tushadigan holda yana markazga o‘rnatiladi, keyin navbatdagi yurish orqali kesiladi.
Ko‘p kirimli vintlarni ikki diskli maxsus planshayba yordamida kesish usuli keng tarqalgan (10.2-rasm, b).
Diskning biri ikkinchisiga nisbatan Rezba kirimlari soniga ko‘ra turli burchakka burilishi mumkin. Buraladigan diskning silindrik sirti bo‘laklarga chiziqlar yordamida bo‘lib qo‘yilgan. SHu bo‘laklar yordamida disklar bir-biriga nisbatan ma’lum bir burchak ostida o‘rnatiladi.
Tokarlik dastgohlarida shakldor keskich yoki taroq yordamida Rezba kesishdagi asosiy vaqt quyidagi formula yordamida aniqlanadi;

10.2-rasm. Ko‘p kirimli rezbalarii kesishda qo‘llaniladigan tortqili patronlar: a — ariqchali; b ~ maxsus planshaybali

t = ^{(la + lкес + lчик )}i  g [мин]
^a n  S

bu yerda l_a
— detaldagi kesiladigan Rezbaning uzunligi, mm; l_кес

• 
  keskichning kesib
  

olish uzunligi, mm;
^lчик

• 
  keskichning kesib chiqish uzunligi, mm; S — surish, mm/ ayl ( S
  

Rezba qadamiga teng); p — detalning minutiga aylanishlari soni; i — yurishlar soni; g—
Rezbaning kirimlari soni (taroq yordamida Rezba kesishda g=1).