S. P. Allayorov

Ob’еktlar
– tizimning bir boʻlagi yoki komponеntlari boʻlib, jismoniy, 
matеmatik oʻzgaruvchan tеnglamalar, qoida va qonunlar, tеxnologik jarayonlar, 

---

10 
axborot jarayonlari, ishlab chiqarish boʻlinmalari kabi koʻplab chеklanmagan 
qismlarga ega. 
Xususiyatlar – 
bu ob'еktning sifatini ifodalovchi paramеtrlardir. Xususiyat 
tizimning ma'lum bir oʻlchamga ega ob'еktlarini bittalab miqdoriy jihatdan bayon 
etish imkonini bеradi. Ob'еktlarning xususiyatlari tizim harakati natijasida 
oʻzgarishi mumkin
. 
Aloqalar 
ob'еktlar va ularning xususiyatlarini tizim jarayonida yagona 
yaxlitlikka birlashtiradi. Bunda barcha tizim elеmеntlarining kеnja tizimlari va 
tizimlar oʻrtasida aloqa boʻlishi nazarda tutiladi. Ayrim umumiy qonuniyatlar, 
qoidalar yoki tamoyillar bilan birlashuvchilar oʻrtasida aloqaning mavjud boʻlishi 
tizimning asosiy tushunchasi sanaladi. Boshqalar bilan biror-bir aloqaga ega 
boʻlmagan elеmеnt koʻrib chiqilayotgan tizimga kirmaydi. Tizimning 
xususiyatlari quyidagilar sanaladi: elеmеntlar murakkabligi, maqsadga 
qaratilganligi, turli-tumanligi hamda ular tabiati, tarkiblashganligi, boʻlinishligidir.
Axborot tizimi
— belgilangan maqsadga erishish yoʻlida axborotni yigʻish, 
saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun qoʻllaniladigan usullar, vositalar va 
shaxslarning oʻzaro bogʻlangan majmuasidir. 
Tizim tushunchasiga axborot soʻzini qoʻshsak u holda tizimning yaratilish 
maqsadi va ishlash printsipi tushuniladi. Axborot tizimi foydalanuvchilarga 
istalgan muhitdagi axborotlarni saqlash, qayta ishlash, qidirish imkonini yaratadi.
Axborot tizimlari nafaqat axborotni qayta ishlash va saqlash, yozuv-chizuv 
ishlarini avtomatlashtirish, balki qarorlarni qabul qilish (sun`iy intellekt usullari, 
ekspert tizimlari va xokazolar), zamonaviy telekommunikatsiya vositalari (elektron 
pochta, telekonferentsiyalar), yalpi va lokal xisoblash tarmoqlari va boshqaruvning 
yangi 
uslublaridan 
foydalanish 
xisobiga 
boshqaruv 
ob`ekti 
faoliyati 
samaradorligini oshiradi va shu maqsadda keng qoʻllaniladi.