С.Қ. Махмудов

1996 йил 
Янги ташкил этилган ҳисоб-китоб марказлари тижорат банкларининг 
вакиллик ҳисобварақларини клиринг марказларидан ўзларига ўтказа 
бошладилар. Июл ойига келиб клиринг марказлари бутундай қисқартирилди. 
Шу билан бир қаторда Марказий банк Бош ахборотлаштириш маркази 
мутахассислари ва банк ходимлари тўловларнинг ўтиши муддатини янада 
қисқартиришни таъминлаш борасида тинмай изланиш олиб бордилар. Бунинг 

---

189 
натижаси ўлароқ, йил охирига келиб тўловлар ўтиши муддати республика 
миқѐсида 2 соат, вилоят миқѐсида 1 соатни ташкил этди. 
1997 йил 
Республика банк тизимида янги ҳисоб тизими режасига ўтилиши 
тижорат банклари ва Марказий банк тўлов тизими туб бурилиш ясади. 
Электрон тўлов тизимининг мавжуд амалий дастури ривожлантирилиб, 
тизимнинг катта ўтказиш қобилияти ва ҳужжатларнинг юқори тезликда қайта 
ишланиши (ҳудудлараро ҳисоб-китоблар - 15 дақиқада, битта ҳудуд ичидаги 
ҳисоб-китоблар эса – 3-5 дақиқада) пул маблағлари айланишини жиддий 
оширди. Бу эса республика хўжалик юритувчи субъектларининг фаолиятига 
ижобий таъсир этди, банкларга вақтинча бўш турган маблағлардан самарали 
фойдаланиш ва кредит хавф-хатари даражасини ҳамда ликвидлилик хавф-
хатарини тезкорликда бошқариш имконини берди. 
3-босқич 
1998 йил 
Марказий банк билан Жаҳон банки ўртасида 1998 йил декабр ойида 
―Республика молия соҳасини ривожлантириш‖ учун заѐм ажратиш тўғрисида 
шартнома имзоланди. Бу лойиҳа беш компонентга бўлиниб, шулардан 
тўртинчи компонент ўз ичига қуйидаги масалаларни олади: 
тўлов тизимини такомиллаштириш; 
бошқариш учун ахборот тизимини яратиш; 
банк телекоммуникация тизимини ривожлантириш; 
ахборот тизими муҳофазасини яратиш. 
Юқорида келтирилган масалалар бўйича тадбирларни ниҳоясига 
етказиш 2003 йилнинг иккинчи ярмига мўлжалланган бўлиб, ҳар бир масала 
бўйича ривожланиш йўллари тижорат банклари билан биргаликда аниқланди 
ва чет эл экспертларининг хулосалари олинди.