С.Қ. Махмудов

4-босқич 
2002 йил 

---

190 
Тўловларни реал вақтда ўтишини таъминлаш ва тижорат банкларига 
ягона вакиллик ҳисобварағи орқали хизмат кўрсатиш бўйича технология 
танланиб, ушбу бўйича техник топшириқ, ишлаб чиқилди ва банклараро 
тўловларни ягона вакиллик ҳисобварағи орқали ўтказиш ҳамда банкларда 
ахборотлаштирилган ахборот тизимини ташкил этиш бўйича дастур 
яратилди. Тижорат банкларининг банклараро тўловларни ягона вакиллик 
ҳисобварағи орқали амалга ошириш тизимига ўтиши 2002 йилнинг июн 
ойидан бошланди. 
Тўлов тизимини такомиллаштириш мақсадида халқаро тендер 
ўтказилиб, тендер ғолиби билан мавжуд банк телекоммуникация тармоғини 
ривожлантириш лойиҳаси бўйича шартнома тузилди. 
Пластик карточкалар билан ҳисоб-китобларни йўлга қўйиш мақсадида 
тўловларни амалга оширадиган миллий тизим яратиш концепцияси 
тавсияномалар ва схемалар ишлаб чиқилди. Республикамизда мавжуд йирик 
банклар, хусусан ТИФ Миллий банк, Асака банк, Саноатқурилиш банки, 
Халқ банки ва Пахта банкларида пластик карточкалар орқали тўловларни 
ташкил қилиш йўлга қўйилди. 
2003 йил 
Тижорат банкларини банклараро тўловларни ягона вакиллик 
ҳисобварағи орқали амалга ошириш тизими 2003 йил 8 сентябрда тўлиқ ишга 
туширилди ва барча банкларда марказлаштирилган ахборот тизими ташкил 
этилди. Бу банкларга кундалик тўловлар ўтказиш учун банд бўлган 
маблағларни бир қисмини бўшашига ва уларни ўринли активларга 
жойлаштиришга, банк ўз филиалларини мавқеини таҳлил қилиб керакли чора 
кўришга, банкнинг кунлик ягона баланси унинг ликвидлилигини, 
таваккалчиликларини, мажбуриятларни, ўз капиталини аниқ ифода этишга 
имкон беради. 
Шунингдек, Жаҳон банки кредити ҳисобига тузилган шартномага 
асосан Банк телекоммуникация тармоғини ривожлантириш лойиҳасини 
амалга ошириш ишлари бажарилаяпти, шунингдек, республика молия 

---

191 
тузилмаларини банклараро маълумот узатиш тармоғига улаш ва ўзаро 
маълумот алмашинувининг электрон тизимини яратиш бўйича ишлар олиб 
борилди. 
2004 йил 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2004 йил 
24 сентябрда қабул қилинган ―Пластик карточкалар асосида ҳисоб-китоб 
қилиш тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида‖ги 445–
сонли Қарори билан ушбу тизимни кенгайтириш борасидаги илк режа 
кўрсаткичлари, шунингдек тўловларни пластик карточкалар орқали қабул 
қилиш терминаллари билан жиҳозланадиган объектлар рўйхати тасдиқланди. 
Шу билан бир қаторда, мазкур қарорга мувофиқ мамлакатда Ягона 
умумреспублика процессинг маркази ташкил этилди. Мазкур қарорга 
мувофиқ, барча тижорат банклари пластик карточкалар тизимида иш олиб 
борилишига замин яратилди.