С. Газиназарова. И. Ахмедов. Б. Мухамедгалиев. А. Хожиев

Ибораларнинг терминологик луғати 
 
Адаптация –
орган, функция ёки организмнинг муҳитнинг ўзгарувчан 
шароитларига мослашуви, тирик организмларнинг муҳитнинг муайян 
шароитларида 
барқарор 
яшай 
олиш 
имкониятини 
таъминлайдиган 
морфофизиологик, популяцияли ва бошқа хусусиятларининг йиғиндиси, 
умумий адаптация (муҳит шароитларининг кенг диапазонига мослашиш) ҳамда 
хусусий адаптация (муҳитнинг маҳаллий ва ўзига хос шароитларига 
мослашиш) фарқланади. 
Акклиматизация (иқлимлаштириш)
–
популяцияларнинг қаттиқ 
табиий ёки сунъий танлаш асосида генетик силжиш ҳисобига янги яшаш 
шароитларига мослашиш шаклларидан бири. 
Антропоген иқлим ўзгаришлари 
–
маҳаллий иқлим ва микроиқлимнинг 
инсоннинг хўжалик фаолияти билан боғлиқ ўзгаришлари. 
Антропоген ўзгаришлар
–
инсоннинг хўжалик фаолияти натижасида табиатда юз берадиган 
ўзгаришлар. 
Ареал экологический
–
регион, где вид может обитатъ в связи с 
наличием подходяҳих для него условий вне зависимости от того, где 
расположен этот регион и отделен ли он непреодолимўми для вида преградами. 
Аридлашиш инлекси –
иқлимнинг қуруқлашиш даражасини 
тавсифловчи кўрсаткич. Торнтвейт бўйича 100 д/н га тенг, бу ерда д – 
намликнинг етишмаслиги; н – кўрсатилган ойлар учун ойлик буғланиш 
миқдорининг йиғиндиси. 
Атмосфера –
ерни ўраб турадиган ҳаво қобиғи. Атмосфера ер 
биосферасининг элементи ҳисобланади ва асосан азот ҳамда кислороддан 
иборат. Ҳарорат, босимнинг вертикал тақсимланиши ҳамда физик-кимёвий 
хусусиятлари билан фарқ қиладиган қатор (тропосфера, стратосфера, 
мезосфера, ионосфера, экзосфера) қатламларга бўлинади. Ер юзаси билан 

---

145 
атмосфера ўртасида узлуксиз ўзаро таъсир юз беради.