S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

Aning har hujrasi jannat uyidur,
Demay jannat uyi, rahmat uyidur.
Bo‘lib fayzj azaldin bemadoro,
Daru devoridin ilm oshkoro.
Shunday qilib, «Firdavs ul-iqbol» faqat tarixiy voqea-hodisalami 
o‘rganishdagina emas, balki o‘sha zamondagi adabiy-madaniy 
muhitni tekshirish va yoritishda ham muhim manbadir.
Munis tarixchi, taijimon sifatida temuriylar davri tarixchisi 
Mirxondning etti daftardan iborat «Ravzat us-safo» asarining uch 
daftarini taijima qilishga ulgurgan. Munis olamdan ko‘z yumgach, bu 
asar tarjimasini ham sadoqatli jiyani va shogiidi Ogahiy oxiriga etkazgan.
Shermuhammad Munis XIX asrda Xorazmda ko‘tarilish bosqichida 
bo'lgan adabiy hayotga o'zgacha jon bag'ishladi. Munisdan keyin 
yashab, ijod etgan deyarli hamma xorazmli ijodkorlar, xattotlar, 
muarrixlar, tarjimonlar uning merosidan bahra toptilar, ustozlik 
mavqeini e’tirof etdilar. Bular ichida, ayniqsa, Ogahiy, Komil 
Xorazmiy, Muhammad Yusuf Bayoniy ijodini Munis merosi bilan 
bog'lovchi robitalar ko‘p. Ogahiy Munisning jiyani sifatida yoshligidan 
uning qo'lida tarbiya va adabiy ta’lim oldi. Ogahiy Munis vafotidan 
keyin uning ko'pqirrali faoliyatini davom ettirib, nihoyatda ko'p va 
xub adabiy, tarixiy, tarjima asarlari yaratdi. Hatto u o'z she’riy devoniga 
nom qo'yishda ham amakisi, bevosita ustozi Munisga eigashdi. Ogahiy 
she’riyatining mavzu va fikriy dunyosida, poetik obraz va badiiyatida, 
Navoiy qatorida, Munis she’riyatining ta’siri yaqqol sezilib turadi.
Shunday yaqinlik Ogahiy zamondoshi Komil ijodida ham 
namoyon bo'ladi. Ayniqsa, uning «Fuzalo» va «Juhalo» radifli 
ijtimoiy mazmuni chuqur g'azallari Munisning ana shu nihdagi

---

g‘azallarini eslatadi. Shu bois Munis asarlari zamondoshlarimiz 
uchun ma’naviy-estetik oziq berib kelmoqda. Shoiming quyidagi 
faxriya baytlari bejiz aytilmagan bashoratdek tuyuladi: