С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

Митинг бошланди: ишчилар бири орқасидан бири пахта тойи
устига чиқиб заводчини сўкмоқда, унга чархларнинг бузилганини,
қайишларнинг титилганини, тишларнинг қирилганини англатил-
гани ҳолда яна заводни ишдан тўхтатмасга амр бергани учун
айбламоқда, подшо ҳукуматига шундай очкўз бойларни ҳимоя
қилган учун нафрат баёв қилмокда, ўз тирикчиликларидан зор-
ланмокда, оммани ихтилол ва инқилобга ундамокда эдилар.
Ҳар бир ҳаракатлари вақтида полициянинг кескир қиличини,
отлиқ казакнинг қонли қамчисини ўз устларига олмоққа одатлан-
ган ишчилар, ҳар эҳтимолга қарши ҳозирландилар: заводнпнг
катта дарвозаси олдига пахта тойларидан чип боғлаб, баррикада
ясаб, кичкина эшикдан кириб-чиқадиганларни текширмоқ учун қо-
ровул қўйдилар: яширин яроқлари бўлганлар яроқландилар, қол-
ганлари темир парчалари, болғалар, тошлар ва калтакларни қўл-
га олиб, полициянинг келишини кута бошладилар.
Митинг қизиган. Аммо на полициядан ва на отлиқ казаклар-
дан ҳеч бир дарак йўқ, буларнинг ўрнида фуқаро кийимлари
кийган ҳолда маҳаллий ҳукумат арбоблари, завод эгаси ва завод
директори эгилган бўйин, «очиқ юз, ширин сўз» билан кириб
келдилар.
Ишчиларнинг «долой-долой»ларига қарамасдан, ҳокимлар ва
хўжайинлар ҳам сўзладилар, булар ўз сўзларида бурун ишчилар
ҳақида бўлган зулм ва қилинган ҳақсизликлар, гўё подшонинг
шахсий хоҳиши билан бўлганлигини кўрсатиб, подшо тахтидан
туширилганлиги сабабли бундан буён заводнинг ишчилар учун
«жаннат»га айланажагини хабар бериб, ишчиларнинг подшонинг
йиқилиши билан табрик қилдилар.
Ҳақиқатан ҳам, ишилар учун подшонинг тахтдан туширилиши
саодатнинг ўзи бўлмаса ҳам, эшиги бўлганлиги сабабли табрикка
арзийдиган катта воқеа эди. Бу хабар эътироз ва нафрат митинги-