С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

билан ҳаво қизиб, очиқ майдонда ҳўлланиб қолган пахталар ҳам
қизий бошлади. Том бўйи босилган иахта ғарамлари ёнар тоғнинг
ҳаракат олдидаги ҳолатидек осмонга буг ўрнига тутун чиқазавер-
28
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

дилар, бу ҳолдан пахтачиларнинг димоғларидан ҳам дуд чиқа
бошлади. Лекин булар шоншб қолмасдан тезлик билан чорасини
топдилар.
Куя бошлаган нахталарни ёйиб, шамоллатиш бирдан-бир чора
эди.
Лекин бу иш учун тагин кўпгина ишчи керак.
Биринчидан, баҳор келиб деҳқончилик иши бошланганлиги
учун янги ишчи топиш қийин, иккинчидан, янги ишчи учун
кўпгина иш ҳақи тўламоқ керак бўлар эди. Пахтачилар учун
бўлса меҳнатсиз ва харажатсиз фойда керак, шунинг учун бу муш-
кулни пудратчи Қурбон Али ҳал қилмоғи осон кўринди.
Масала ҳал бўлди: Қурбон Али ўзига кўнгина ҳақ бериш
шарти билан ўз қўли остидаги ишчиларни ишлатиб, бу ишни
қойилмақом қилиб бажармоқни ҳам ўз гарданига олди.
Қурбон Али бир томондан агар куя бошлаган нахталарни
шамоллатиш ишини ортиқча (оддий иш устига) ўз бўйниларига
олмасалар, ишчиларни ишдан қувланишлари билан қўрқитди,
иккинчи томондан уларни гўштсиз нўхат шўрва билан зиёфат
қилиб, иш охирида «худо хоҳласа» хўжайин давлатидан яна вақт-
ларнни хуш қилмоққа ваъда берди. Қўрқиш ва умидга тушган
ишчилар бу ортиқча ишни ҳам ўз гарданларига олдилар.
Иш бошланди, бу одатдан ташқари юз берган иш оддий ишдан
оғирроқ эди: ўн икки соатли иш сменани битказиб чиққан ншчи-
лар, қора нонларинн совуқ сувга увитиб егандан кейин темир
паншаха олиб, пахта ёймоққа киришар эдилар. Куя бошлаган,
ҳатто ост қатламлари ёнган пахта ишчиларнинг оёқларидан тортиб