С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

лар ҳам кўмилгунча шунда қолар эдилар.
Бу қатор солинган уйчаларнинг қарншсидаги нахса деворнинг
остига ҳар кун туш пайтида офтоб тушади. Офтоб тушган иайт-
да бу ерда одамлар қаторлашиб ўтирар эди. Бу одамларнинг
афти башаралари, ёшлари турлича бўлса ҳам, кўн жиҳатдан бир-
бировларига ўхшар эдилар: қутлари ўчган, кўзлари чуқур тушпб
кетган, бурунлари ингичка, юз, манглайларининг терилари бу-
ришган, қўллари қаварган, оёқлари яраланган, йиртпқ кийимла-
ри эски қанорлар парчаси билан ямалган, оёқларининг қонаб
ётган яралари, дезинфекция қилмасдан чуқурларга олиб чиқиб
ташланган увадалар билан ўралган эди.
Буларнинг бири чўзилиб ётибди, у бел огригидан нолийди,
иккинчиси оёгига ўралган латта-путталарни очиб, ярасини сиқиб,
йирингини чиқаради, учинчиси эски латталарни териб келнб йир-
тилган кийимини ямайди...
Агарда сиз 1915—16 йилги иш фаслида бу ерга келган бўл-
сангиз, бу одамлар қаторининг энг охирида кийимларпни ечиб,
уларда пайдо бўлган тинчлик душманларини — битларнн боқиш
билан овора бўлган ўн етти-ўн саккиз яшар бир болани кўрар ва
ҳеч бир танитмасдан у болапинг ҳикоямизнинг қаҳрамони Одина
эканлигини билар эдингиз.
Бу одам болалари шу а.ҳволда нима учун бу ерда турар экан-
лар, деб ҳайратда қоларсиз, лекин бир оз ўйласангиз, бу савол-
нинг жавобини ҳам ўзингиз топар эдингиз.
Ҳозир сиз заводни томоша қилиб чиқдингиз, унда юзларча
ишчиларнинг ишлаётганларини кўрдингиз. Албатта кеча-кун-
дуз дам олмасдан, ухламасдан ишлаб бўлмайди, ҳеч бўлмаганда,
бир кеча-кундузда бир неча соат ҳордиқ чиқармоқ керак. Ана шу
сиз кўрган одамлар бундан неча соат бурун ишдан бўшаб, тагин
ишга чиқмоқ учун гудок қичқиришини кутаётган қуллар эди.