С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

машиналарга қуйилиб турган қуюқ мойларнинг қўланса ҳиди,
темир ва чўян чархларнинг айланишидан чиқаётган шақир-шуқур
садолар у ердагиларни кўз очмоққа ва бирор овозни эшитмоққа
йўл бермайди.
Томоша ҳаваси билан шу уйга кирар бўлсангиз, бунда кўп
тура олмассиз, тездан иккинчи — тозаланган пахталар ўтадиган
уйга ўтасиз. Бу уйда ҳар томони тахминан бир ярим газ, бўйи
етти-саккиз газ келадиган тахтадан ясалган қути-яшикларни кўра-
сиз. Ишчилар тозаланган пахталарни мана шу қутиларга жойлай-
дилар, сўнгра пахта билан тўлган қутини йўғон бир чўян устун-
нинг устига сурадилар. Бу устуннинг тепасига ҳам бошога ўхшаган
бошқа бир чўян ўтказилгандир. Пахта жойланган қутини чўян
устун ва бошо орасига олгандан кейин ер остида чўян орқали
сув қувватини очадилар. Бу қувватдан «сув чиқиши қоидаси»
24
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

билан чўян устун ҳаракатга келиб, қутидаги пахтани қисади.
Пахта ундан ортиқ мумкин бўлмаган бир даражада қисилади.
Бу даража соат каби деворга ўтказилган махсус белгидан били-
нади.
Пахта етарли даражада қисилгандан кейин сув қувватини тўх-
татиб, қутининг тахталарини очадилар, той боғловчи машиналар
воситасида пресс қилинган пахтанинг теварагидан темир симларни
тортиб пахтани устун устидан чиқарилар ва сим тортилган той иах-
талар теварагига кандир парчалари тўкиб, эшикдан ташқарига
юмалатиб юборадилар. Бу ўн пуд келадиган бир той пахтадир. Бу
тойланган пахталарни ишчилар кўтариб элтиб омборга тахлайдилар.
Шунча қувват ва ҳаракатларнинг қаердан келишини билмай
туриб, албатта завод томошасини битказа олмайсиз. Буни ўз кўзин-
гиз билан кўрмак учун прессхонадан чиқиб, заводнинг ҳовлиси ор-