С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

қали чингхонанинг орқасига солинган бошқа бир уйга киришин-
гиз керак бўлади. Унда кетма-кет кириб-чиқадиган иккита сумба
билан айланиб турган катта бир чархни ва унинг гупчагига солин-
ган қайиш билан айланадиган тағин бошқа бир чархни ва унинг
воситаси билан айланмоқда бўлган яна бошқа бирисини кўрасиз.
Сумбалар бўлса қайнаб турган узун ва йўғон чўян қозонга ўтказил-
гандирлар ва у қозоннинг қайнашидан ҳосил бўлган буғ билан
ҳаракат қиладилар.
Бу уйнинг бир бурчагида айланиб турган алоҳида бир чархни
кўрасиз. 
Бу 
чархнинг 
ўзида 
махсус 
навардлари, 
дастгоҳ
(аппарат) лари бор. Бу дастгоҳлар орасига бир неча сим уланган
бўлиб, бу симлардан бириси деворга ёпиштирилиб қўйилган бир
темир бочканинг устига қадалгандир. Бу бочканинг ичи сувга тўла
бўлиб, биринчи қарашда ишчиларнинг ичишлари ёки қўл-бетлари-
ни ювмоқлари учун тайёрлангандир, деб ўйлайсиз. Аммо диққат
билан текшириб қарасангиз, бу бочканинг остида ингичка бир чўян
қувур уланганини кўрасиз. Бунинг бир учи ер остидан бориб
боя кўрганингиз прессхонадаги чўян устунга қадалади. Алоҳида
қурилган чарх ва дастгоҳлар воситаси билан ҳосил бўлган элект-
рикдан сув чиқиши амалга келтирилиб, керак вақтида пахталарни
прессламоқ учун ишлатилади. Алоҳида чарх ва дастгоҳларнинг
бошқа симлари заводнинг ҳар томонига тортилган бўлиб, кўчалар-
ни кундузидек ёритади.
* * *
Машинахона, чингхона ва прессхонадан иборат бўлган бу бино-
нинг уч томони кенг майдон, майдон тевараги катта айвонлар
билан ўралиб олингандир. Бу айвонларнинг остида чигит ва чигит-
ли пахталар туради. Тўртинчи томонда европача катта бир бино