С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

қўйинг, ишнинг ижросини кўрсинлар,— деб мулла Хакираҳни
жеркиб ташлади. Домулла қўлини кўкрагига қўйиб:
— Хўп, хўп!—. дегандан кейин жим турди.
Биринчи мўйсафид яна Одинага қараб гапира бошлади.
— Сўзнинг қисқаси, шу беш йил орасида отангнинг ўлимига
сарф бўлган пулнинг тани ва фойдаси тўғрисида Арбобдан етмиш
танга қарздор бўлгансан. Бултур майиб бўлган қўй тўгрисидаги
ўн танга қарзинг ҳам фойдаси билан йигирма тангадан ошади.
Агар Арбоб ҳисоб қилиб, ҳар йилги фойдани ҳам тан пулга
қўшиб, ундан ҳам фойда туғдирса, сенинг қарзинг ўз хун
баҳонгдан ҳам ортиб кетадир. Пуч хаёллар орқасидан юрма,
дўст-душман сўзига алданма, сочи узун, ақли қисқа бувингнинг
гапларига қулоқ солма. Ёш бошингни таҳликага қўйма. Арбоб-
нинг бир парча нонига шукр, деб жон-дил билан унинг хиз-
матинн қилавер. Бўш сўзлар, келишмаган ҳаракатлар билан
иссиқ ўрнингни совутма! Бизнинг сенга берадиган оталик наси-
ҳатимиз шу.
Одина бу воқеа ва «насиҳатлар»дан кейин бу тузоқдан осон-
1 Р н б о — процент, фойда.
Т а н з и л — худо ҳақи, тангрининг марҳамати.
14
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

лик билан қутула олмаслигини, беҳуда уринишлар ҳолининг янада
огирланмоғига сабаб бўлувини англади. Шунинг учун бирор фур-
сат топилгунча тишни тишга қўймоқни лозим топди.
I
ФУРСАТ
Одина тағин бир йил бу бало- зиндонида, яъни Арбоб Камол
хизматида ҳар қандай қийинчиликлар билан бўлса ҳам чидади. Бу
муддатда қутулмоқ учун бирор йўл топилмади. Бу орада бир воқеа
юз бердики, шунинг орқасида Қоратегин вилояти остин-устун
бўлган бўлса, Одина учун қочиш йўли очилди.
Бухоро— Термиз темир йўли ширкатининг катта саҳимдорла-