Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

Cho’kmani to’liq cho’kishiga ta’sir etuvchi omillar

1. 
   Cho’kmani to’liq cho’kishiga ta’sir etuvchi asosiy omillardan biri ionlarning kontsentratsiyasidir. Avval aytib o’tganimizdek, agar ionlarning kontsentratsiyasi uning eruvchanligidan yuqori bo’lsa, cho’kma hosil bo’ladi, ya’ni har qanday kam eruvchan moddaning cho’kmasi hosil bo’ladi, agar ionlarning kontsentratsiyasi ko’paytmasi berilgan haroratda eruvchanlik ko’paytmasidan katta bo’lsa.
   
2. 
   Ikkinchi asosiy omillardan biri – harorat. Yuqori harorat deyarli hamma cho’kmalarning to’liq cho’kishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ba’zibir cho’kmalarning hosil bo’lishida reaktsion muhitini qo’shimcha sovutish kerak bo’ladi.
   
3. 
   Bir ismli ionlarning borligiga to’liq cho’kishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Masalan, Ag^Q ionlarining kontsentratsiyasi eruvchanlikdan kichik bo’lsa ham, Cl^- (HCl yoki KCl) ionlarining ortiqcha miqdorini qo’shish cho’kma hosil bo’lishiga olib keladi.Agar elektrolitning bir ismli bo’lmagan ionlaridan qo’shilsa, cho’kma hosil bo’lishi ionlararo kuchlar hisobiga kamayadi va cho’kmaga tushuvchi ionlarning bir-biri bilan to’qnashish imkoniyati ham kamayadi (tuz effekti).
   
4. 
   Suvda yaxshi eruvchan organik erituvchilarni (spirt, atseton) qo’shish cho’kma hosil bo’lishini oshishiga olib keladi (tuz chiqish effekti).
   

NAZORAT SAVOLLARI:

1. 
   Geterogen sistemadagi muvozanat
   
2. 
   Cho’kmaning to’liq cho’kishi uchun qanaqa sharoit bo’lishi kerak?
   

6-MAVZU:BUFER ERITMALAR. ERITMALAR MUHITI. TUZ ERITMALARIDA KISLOTA ASOSLI MUVOZANAT. TUZLARNING GIDROLIZI.
REJA:

1. 
   Bufer eritma va uning turlari
   
2. 
   Tuzlar gidrolizi
   

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar:
Tuzlar gidrolizi, kislota, asos, bufer eritma, kuchsiz asos, kuchsiz kislota, kuchli kislota, kuchli asos