Рта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистон республикаси

2. Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида чорвачиликда ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг қонуниятлари.
Чорвачилик ижтимоий ишлаб чиқаришнинг таркибий қисми бўлганлиги туфайли унда ишлаб чиқариш усулининг иқтисодий қонунларига амал қилинади ва ўзига хос асосий хусусияти унинг биологик жараёнларга асосланганлигидадир. Шунинг учун чорвачиликда ишлаб чиқаришни ташкил этиш фақат иқтисодий қонунлар талаби асосида амалга оширилиб қолмай, балки биологик қонунлар асосида ҳам амалга оширилади, ҳайвонларнинг ўсиши, кўпайиши, яшаши бевосита биологик қонуниятлар асосида содир бўлади.
Бу соҳанинг бир қатор ўзига хос хусусиятлари мавжуд бўлиб уларнинг ҳар бирини батафсилроқ ўрганиб чиқиш мақсадга мувофиқлигига қарамасдан, ушбу фан доирасида фақат энг аҳамиятли хусусиятларга тўхталиб ўтилади.

• 
  Иқтисодиёти ривожланган давлатларда чорвачилик ишлаб чиқариши асосан фермер хўжаликлари томонидан амалга оширилади. Улар етарлича йирик корхоналар бўлишлари ҳам мумкин, аммо, одатда соҳани монополлаштира олмайдилар. Бошқача қилиб айтганда, нисбатан кичик қишлоқ хўжалик ишлаб чиқарувчилари, бозорга таъсир этиши мумкин бўлган қандайдир гуруҳларни ташкил эта олмайдилар, айрим фермер хўжаликлари эса бозор нархларига таъсир этувчи даражадаги ишлаб чиқариш ҳажмларига умуман ета олмайдилар. чорвачилик маҳсулотлари бозорида сотувчилар кўплиги сабабли, уларнинг ҳеч қайсиси нархга таъсир этиши мумкин бўлган ҳажмдаги маҳсулотни таклиф эта олмайди.
  

Фермерлар маҳсулотларининг нархларини тушиб кетишига олиб келувчи талабнинг пасайиши, аграр ресусларнинг ҳаракатчан бўлмаганлиги сабабли ишлаб чиқаришнинг пропорционал қисқариши билан тўлдириб берилмайди.
Қонуният деганда жамият ҳаёти ёки хўжалик жараёнларидаги ҳодиса ва воқеаларнинг қайтариладиган ва бирор-бир аҳамиятга эга бўлган алоқаси тушунилади. Амалиётда эса, айниқса табиий жараёнларда, қонуниятлар ва доимий мустаҳкам алоқаларни ҳар доим ҳам ажратиш мумкин бўлавермайди.
Айнан қонуниятларни аниқлаш орқали қонунлар очилади. Ўз навбатида, қонунларни билиш, изланиш олиб борилаётган жараён, воқеа, ҳодиса содир бўлиши шартлари билан аниқланадиган қонуниятлар хилма-хиллигини аниқлаш имконини беради.
Бевосита чорвачилик ишлаб чиқаришига тааллуқли бўлиши мумкин бўлган қатор қонунлар мавжуд. Уларнинг айримларини таҳлил этиш лозим бўлади.