|
3-жадвал
ГЎШТ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ
(барча тоифадаги хўжаликларда, минг тонна)*
Йиллар
|
Гўшт
(тирик вазнда)
|
Шу жумладан:
|
Мол ва бузоқ гўшти
|
Қўй ва эчки гўшти
|
Парранда гўшти
|
Чўчқа гўшти
|
Бошқа турдаги ҳайвон гўшти
|
2003
|
936.7
|
745,7
|
147,6
|
20,1
|
15,1
|
8,2
|
2004
|
998.3
|
806,5
|
144,2
|
23,5
|
18,7
|
5,4
|
2005
|
1061.2
|
849,2
|
157,6
|
27,2
|
21,6
|
5,6
|
2006
|
1139.6
|
904,2
|
175,6
|
30,0
|
24,4
|
5,4
|
2007
|
1208.7
|
950,2
|
192,8
|
34,5
|
24,9
|
6,3
|
2008
|
1288.0
|
998,2
|
223,9
|
35,4
|
22,7
|
7,8
|
2009
|
1367.8
|
1049,0
|
245,8
|
38,3
|
26,4
|
8,3
|
2010
|
1461.4
|
115,6
|
270,4
|
42,9
|
23,6
|
8,9
|
2011
|
1564.2
|
1192,0
|
288,6
|
51,5
|
20,8
|
11,3
|
2012
|
1672.9
|
1264,6
|
314,0
|
60,5
|
21,6
|
12,2
|
2013
|
1787,8
|
1340,1
|
343,3
|
66,9
|
23,3
|
14,2
|
2014
|
1906,3
|
1427,4
|
363,6
|
79,4
|
21,6
|
14,3
|
* Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси. Йиллик статистик тўплам. Тошкент 2013 йил ва Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги. Тошкент 2015 тўплам материаллари.
Кейинги 10 йил давомида жами гўшт ишлаб чиқариш 1,8 мартага, жумладан мол ва бузоқ гўшти – 1,7, қўй ва эчки гўшти – 2,3, парранда гўшти – 2,9 ва бошқа турдаги ҳайвонлар гўшти эса 2,5 мартага кўпайгани ҳолда чўчқа гўштида ўсиш бўлмаган.
Истиқболда чорва махсулотларини кўпайтириш асосан маҳсулдорликни ошириш ҳисобига эришилиши мақсадга мувофиқдир.
2. Чорвачилик тармоғини ташкил этиш ва ривожланишининг меъёрий ҳуқуқий асослари
Қишлоқ хўжалигида фаолият юритишнинг янги ташкилий-ҳуқуқий шаклининг ташкил топиш даврида ҳукумат чорвачиликда фермерлик ва деҳқончилик ҳаракатини кенг қўллаб-қувватлади. Аҳолига қорамол сотиб олиш учун имтиёзли кредитлар, хўжалик ва озуқа ишлаб чиқаришни ташкил этиш учун ер участкалари ажратилди: чорва маҳсулотларига давлат буюртмаси бекор қилинди, наслчилик ишлари ривожланган хорижий мамлакатлардан Республикамизда чорвачилик соҳасининг асосий тармоғи қорамолчилик ҳисобланади. Республика аҳолиси асосан суғориладиган деҳқончилик билан шуғулланганлиги учун чорвачиликни ширали ва кўк озуқалар билан таъминлаш ва қорамолчиликни ривожлантириш имконияти мавжудлиги бунга имкон туғдиради. Бундан ташқари, қорамолларни йил давомида молхона ва очиқ майдончаларда сақлаш мумкин бўлиб, бу шароитда кўп миқдорда маҳсулот етиштириш мумкин. Шунинг учун ҳам чорвачилик маҳсулотлари таркибидаги асосий салмоқни қорамолчилик маҳсулотлари эгаллайди.
Мамлакатимизда мустақиллик йилларида давлат мулкини хусусийлаштириш орқали қишлоқ хўжалигида ширкат, деҳқон ва фермер хўжаликлари шакллантирилди. Шу билан биргаликда қишлоқ хўжалигининг асосий тармоқларидан бири бўлган чорвачилик тармоғини ислоҳ қилишга ўзига хос тарзда ёндашилди. Республикамизда чорвачилик тармоғининг етакчи соҳаларидан бири қорамолчилик ҳисобланади. Мамлакатимизда деҳқончилик асосан суғориладиган майдонларда амалга оширилади, озуқа экин майдонларида етиштириладиган ширали озуқалар ва бошқа тармоқлар ҳисобидан олинадиган қўшимча озуқабоп маҳсулотлар қорамолчиликни ривожлантириш имкониятини беради.
Республикамизнинг табиий-иқлим шароитлари қорамолларни йил давомида енгил боксларда ва очиқ майдончаларда парваришлаш учун шароитлар пайдо қилиши боисдан чорвачилик маҳсулотларининг таннархини анча арзонлаштириш мумкин бўлади. Шунинг учун ҳам чорвачилик маҳсулотлари таркибидаги асосий салмоқни қорамолчилик маҳсулотлари эгаллайди.
Таҳлил натижаларига кўра, мустақиллик йилларида чорвачилик тармоғини тубдан янгиланган ва эркинлашган фаолият доирасига ўтказиш бўйича ҳукуматимизнинг кенг қамровли ишлари амалга оширилди. Бу ишлар таркибини босқичлар ва йўналишлар нуқтаи-назаридан қуйидагича баҳолаш илмий жиҳатдан мақсадга мувофиқ ҳисобланади.
1. Иқтисодиётни эркинлаштириш босқичи. Бу босқичда республикада иқтисодиётни эркинлаштириш, корхоналарнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш, аҳолининг озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талабини қондириш ҳамда уй-жой, иш билан таъминлаш мақсадида аҳоли томорқа хўжаликлари ривожлантирилди ҳамда бозор иқтисодиётига ўтиш учун ҳуқуқий-меъёрий хужжатлар ишлаб чиқилди. Бунга, хукуматтомонидан қабул қилинган қуйидаги ҳуқуқий ва меъёрий хужжатларни киритиш мумкин: Ўзбекистон ССР Вазирлар Кенгашининг 1989 йил 15 августдаги “Колхозчилар, совхозларнинг ишчилари, гражданларнинг шахсий ёрдамчи хўжаликларини ва якка тартибда уй-жой қурилишини янада ривожлантириш тўғрисида” ги 258-сонли қарори, Ўзбекистон Республикасининг 1990 йил 20 июндаги «Ер тўғрисида»ги қонуни, Ўзбекистон ССР Президентининг 1990 йил 25 октябрдаги “О дополнительных мерах по обеспечению кормами скота и птицы личных подсобных хозяйств населения республики” ПФ-74, Республика Президентининг 1990 йил 31 октябридаги “Колхозчилар, совхоз ишчилари ва қишлоқ жойларда яшовчи бошқа фуқароларнинг шахсий ёрдамчи хўжаликларини янада ривожлантиришга доир қўшимча чоралар тўғрисида” ги Фармони, Республика Президентининг 1991 йил 11 январдаги “Колхозчилар, совхозларнинг ишчилари ва қишлоқ жойларда яшовчи бошқа фуқароларнинг шахсий ёрдамчи хўжаликларини янада ривожлантиришга оид қўшимча тадбирлар тўғрисида” ги 124-сонли фармони, Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 19 ноябрдаги “Ижара тўғрисида”ги қонуни, Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 14 июндаги “Кооперация тўғрисида”ги қонуни ва бошқалар.
Do'stlaringiz bilan baham: |
