|
Skalyar tipdagi berilganlar
Butun sonli tipda berilganlar arifmetik ifodalarda kullaniladigan kiymatlardan iborat bulib, 1 dan 4 baytga cha bulgan xotirani egallaydi.
Tabl. 2.2. Butun sonli tiplar
Tipi
|
Diapazoni
|
Kerak bulgan xotira
|
Byte
Shortint
Integer
Word
Longint
|
0..255
-128..127
-32768..32767
0..65535
-2147483648..2147483647
|
1
1
2
2
4
|
Misol:
VAR
X1, X2: byte;
Y1: word;
Xakikiy tiplar
Xakikikiy tiplar matematik ifodalarda kuluniladigan xakikiy kiymatlardan iborat bulib, 4 dan 6 baytgcha xotirani egallaydi.
Tabl. 2.3. Xakikiy tiplar
Tipi
|
Diapazoni
|
Mantissasi
|
Kerak bulgan xorira
|
Real
Single
Double
Extended
Comp
|
2.9*10E-39..1.7*10E38
1.5*10E-45..3.4*10E38
5.0*10E-324..1.7*10E308
1.9*10E-4951..1.1*10E4932
-2E+63+1..2E+63-1
|
11-12
7-8
15-16
19-20
10-20
|
6
4
8
10
8
|
Single, double, extended, comp tiplaridan {$N+} ulanganda 8087 soprosessori bulgandagina foydalanish mumkin.
Misol.
VAR
Summa: single;
Root1, Root2: double;
Belgili tiplar
Literli (belgili) tip PEVM ni kod tablisasining kiymatlarini aniklaydi. Literli tip uzgaruvchisi uchun 1 bayt kerak buladi..
Misol.
VAR
Ch: char;
Dasturda char tipidagi uzgaruvchilar va konstantalar apostrof ichiga olib yoziladi. Misol uchun, 'A' A xarfini beradi, ' ' - joy tashash, ';' - nukta vergul.
Bulev tipi
Bulev tipi ikki xil kiymat bilan beriladi: True (rost) va False (yolgon). Bu kiymatlar mantikiy ifodalarda va munosabat ifodalarida keng kullanadi.
Tabl. 2.5. Bulev tipi
Tipi
|
Diapazoni
|
Kerak bulgan xotira
|
Boolean
|
True, False
|
1
| Fodalanuvchining tiplari
Paskal tilida standart tiplardan tashkari foydalanuvchi tomonidan aniklangan skalyar tiplar mavjud. Bularga sanab utiladigan va interval tiplar kiradi va xotirada 1 bayt joy egalaydi.Shuning uchun foydalanuvchining tiplari 256 belgidan oshmasligi kerak. Ularni kullash dastur kurinishini ancha uzgartiradi, xatolarni topish osonlashadi va xotira tejaladi.
Sanab chikiladigan tiplar shu tipdagi berilganlar kanday kiymatlarni kabul kilsa , shu kiymatlarni sanab chikish orkali beriladi. Aloxida kiymatlar velul orkali ajratiladi, xamma ruyxat esa kavs ichiga olib kursatiladi.
Yozilishi: TYPE
= (<1-kiymat, 2- kiymat,...,p- kiymat>);
VAR
: < tip nomi>;
Misol.
TYPE
Gaz = (C, O, N, F);
Metall = (Fe, Co, Na, Cu, Zn); VAR
G1, G2, G3 : Gaz;
Met1, Met2 : Metall;
Season: (Winter, Spring, Summer, Autumn);
Bu misolda foydalanuvchi tipining ikkita Gaz va Metall kurinishidagi yozuvlari berilgan. Ularni kiymatini aniklash - Mendeleyev D.I davriy sistemasidagi gaz va metallarning belgilanishini beradi. G1, G2, G3 va Met1, Met2 uzgaruvchilari yukorida keltirilgan kiymatlarning bittasini kabul kilishi mumkin. Boshka kiymatlarni kabul kilish dasturni uzilishiga olib keladi. Uchinchi tipdagi sanab utiladiganlar ananim (nomsiz) va ular VAR da kiymatlarni sanab utish orkali beriladi.
Season shu tipdagi uzgaruvchi bulib, Winter, Spring, Summer va Autumn kiymatlarin kabul kilishi mumkin.
Bir xil tipdagi sanab utiladigan kiymatlar uchun munosabat va mantikiy operasiyalarni kullash mumkin. Tartiblash yozuv tipi elementinining tartib nomeri orkali amalga oshiriladi. Masalan, Winter < Spring ifodasi rost buladi chunki, yozuv tipida Spring Winter ga nisbatan katta tartib nomeriga ega.
Paskal boshka tiplarga nisbatan farklirok , foydalanuvchining sanab utiladigan tiplarida kiritish-chikarish operasiyalarini kullamaydi.Kerkak bugan paytda foydalanuvchining uei kiritish-chikarishni tashkil kiladi.Sanab utilgan tiplar bilan ishlash uchun Paskal tilida Succ, Pred, Ord. standart kuyi dasturlaridan foydalaniladi..
Interval tip , berilgan uzgaruvchi uchun kiymatlar chegarasi diapozonini aniklovchi ikkita konsantani berish imkonini beradi.
Kompilyator interval tipdagi uzgaruvchilarda xar bir operasiyadan keyin urnatilgan ichki diapazonda uzgaruvchining kiymati koladimi yoki yukmi, tekshirish kism dasturini generasiya kiladi. Ikkala konstanta xam standart tiplarning birortasiga (real dan tashkari)tegishli bulishi shart. Birinchi konstantaning kiymati albatta ikkinchi kostanta kiymatidan kichik bulishi shart.
Yozilishi: TYPE
= <1-konstanta> . . <2-konstanta>;
VAR
: ;
Misol.
TYPE
Days = 1 .. 31;
VAR
RabDay, BolnDay : Days;
Bu misolda RabDay va BolnDay uzgaruvchilari Days tipida bulib, ular 1...31 diapazonda xar kanday kiymatlarni kabul kilishi mumkin. Diapazondan chikish dastur uzilishiga olib keladi. Interval tipni boshkacharok, universal usul bilan xam aniklash mumkin. Bu usulda diapazon chegarasini konstanta kiymatlari bilan emas, nomi orkali aniklash mumkin:
CONST
Min = 1; Max = 31;
TYPE
Days = Min .. Max; VAR
RabDay, BolnDay : Days;
Do'stlaringiz bilan baham: |
