Ўрта асрларда Яқин ва Ўрта Шарқ мамлакатларида мантиқ илмининг фалсафий билимлар тизимидаги ўрни

Ўтилган мавзуни такрорлаш

1.Хунайн ибн Исхоқ (810-877) ким бўлган?

А) Форобийнинг устози Б) “Донишнома” асарининг муаллифи С) Бағдоддаги таржимонлар мактабининг рахбари Д) тўғри жавоб йўқ

2.Арасту асарларига араб-мусулмон файласуфларининг ёзган шарҳлари уч турда бўлган. Булар...

А. компендий, катта шарҳ, ўрта шарҳ Б. катта шарҳ, ўрта шарҳ

С. компендий, парафраза Д. катта шарҳ, ўрта шарҳ, кичик шарҳ ёки парафраза

Ўтилган мавзуни такрорлаш

3. Араб-мусулмон дунёсида перипатетизмга йўл очиб берган мутафаккир...

А) Хунайн ибн Исхоқ Б) ал-Киндий С) Форобий Д) тўғри жавоб йўқ

4. Ал -Киндий мантикий исботлашни тушуниш учун кайси илмни ўрганиш зарур деб хисоблайди?

А) мусикани. Б) фалсафани С) арифметикани Д) геометрияни

5. Форобий мантик фанининг предметини кандай таърифлайди?

А) мантик билиш тўғрисидаги фан.Б) Мантиқ ҳақиқатни билиш тўғрисидаги фан С) мантик санъати интеллектнинг мукаммалашувига олиб келувчи ва инсонни хакикат томон йўналтирувчи конунларнинг мажмуасини ўрганади. Д) мантик тафаккур шаклларини ўрганувчи фан.

АБУ НАСР ФОРОБИЙНИНГ МАНТИҚИЙ ТАЪЛИМОТИ 1 маъруза

Маърузачи доцент

Д. Файзихўжаева

РЕЖА:

• Абу Наср Форобий мантиқий таълимотининг структураси.
• Форобий тушунчанинг моҳияти ва билишдаги ўрни ҳақида.
• Форобий мулоҳаза ва унинг турлари ҳақида.
• Форобий бошланғич билимлар ҳақида.

Абу Наср Форобий мантиқий таълимотининг структураси.

“ Исоғучи” (Кириш),

“Мақулот” (Категория),

“Ибора” (Мулоҳаза),

“Қиёс” (Силлогизм Биринчи Аналитика),

“Бурхон” (Исботлаш Иккинчи Аналитика),

“Жадал” (Мунозара, Топика),

“Сафсата” (Софистик раддия),

“Хитоба” (Риторика),

“Шеър” (Поэтика)

Мантиқ ва билиш назариясининг ўзаро боғлиқлиги

• Форобийнинг мантиқий таълимоти гносеологик таълимоти билан узвий боғлиқдир. Унингча, фикрлар табиатдаги нарса ва ходисаларни сезгилар орқали билиш асосида вужудга келади. У билишда сезгиларнинг ролига жуда катта ўрин берган. Фикр шақллари ўртасидаги алоқа, муносабатлар реал муносабатларни ифодалаш жараёнида вужудга келишини таъкидлаган.