Рўйхати махсус саволлар

47-казус
Ф. ва С. давлатлари ўртасида уруш бошланган бир пайтда Н. давлати бетарафлик эълон қилди ва бетарафлик тўғрисида акт чиқарди. Шу орада бетарафлик эълон қилмаган C. давлати кемаси урушда қатнашаётган
Ф. мамлакати учун қуроллар билан тўлдирилган кемада Н. давлатидан ўтувчи халқаро ҳудуд сифатида тан олинган Масануба дарёсидан кечиб ўтмоқчи бўлди. Aммо Н. давлати бетарафлик эълон қилгани ҳамда ички бетарафлик актига кўра халқаро ҳудуд ҳисобланган Манасуба дарёси ҳам унинг ҳудудидан ўтгани боис кемани ўтказмаслигини таъкидлади. Шу сабабли кема 20 кунга кечикиб ўз манзилига етиб борди ҳамда каттагина зарар кўрди. Шунинг учун C. давлати БМТнинг Халқаро судига Н. давлати устидан даъво қилиб чиқди. C. давлатининг даъволарига кўра, Н. давлати 1946 йилда тузилган Халқаро ҳудудлар шартномасига амал қилмаган ва унинг ҳудудидан ўтувчи халқаро нейтрал ҳудуд ҳисобланган Масануба дарёсидан кечиб ўтишига рухсат бермаган. Халқаро шартномага кўра эса у бунга рухсат бериши лозим эди. Н. давлати эса қуролли кемани ўтказиб юбориш халқаро хавфсизликка зид. Aгар бундай иш амалга оширилса бошқа давлатларнинг ҳудудий дахлсизлигига путур етади. Ҳудудий дахлсизлик эса жус cогенс норма ҳисобланади ва аввалги ёки кейинги нормаларни буткул рад этади. Шу боисдан Н. давлат компенсация тўламаслиги керак.
Вазиятга ҳуқуқий баҳо беринг.
Ўзингизни Халқаро суд судьяси сифатида тасаввур қилинг ва низолашаётган мамлакатларнинг даъволарини ҳисобга олган ҳолда фикрларингизни баён этинг.

48-казус
C. ва Д. давлат ўртасида тузилган Нейтраллик шартномасига кўра
C. давлат Д. давлатда бўлаётган ички урушларга аралашмаслиги ҳамда бу урушларга аралашиши мумкин бўлган ҳеч қандай воситаларни ўз ҳудудидан чиқармаслиги лозим эди. Д. давлат жосуслари томонидан аниқланган маълумотларга кўра, C. давлатдан яқин орада ноқоқнуний қуролланган гуруҳлар Д. давлатдаги ички урушларда қатнашиш мақсадида чиқиб кетишлари мумкин. Ушбу маълумотларни олгандан сўнг ҳам C. давлат зудлик билан ҳаракат қилмайди ва бу орада қуролланган гуруҳлар C. давлат чегараларидан чиқиб кетадилар. Ушбу қуролланган гуруҳ кейинчалик ички урушларда Д. давлат ҳукуматига катта зарар етказади. Урушлар тугагач
Д. давлати зудлик билан ўртадаги Нейтраллик шартномасига кўра БМТ Халқаро судига мурожаат қилади ва C. давлат нейтраллик шартномасига риоя қилмаганлиги ҳамда зудлик билан қуролли гуруҳни тўхтатмаганлигини таъкидлаб, C. давлатдан етказилган зарарни қоплаб беришини талаб қилади.
Бунга қарши C. давлати ўртадаги халқаро шартномага кўра зудлик билан чоралар кўриш мажбуриятини олган бўлса-да, ички ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар фаолияти миллий қонунчиликка асосланган бўлиб, унга кўра амалга ошириладиган ҳаракатларнинг муддатлари белгиланган. Органлар эса муддатга амал қилишади ва ички процедурани буза олишмайди. Шу сабабли Д. давлатнинг даъволари рад этилиши керак.
Вазиятга ҳуқуқий баҳо беринг.
Ўзингизни Халқаро суд судьяси сифатида тасаввур қилинг ва низолашаётган мамлакатларнинг даъволарини ҳисобга олган ҳолда фикрларингизни баён этинг.