Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

4.1.1.- chizm
а
 
Taraqqiyotning “o`zbek modeli” 
Bozor iqtisodiyotidagi umumiylikning yana bir tomoni – bu mamlakatlarning 
bozorga o`tishdagi va uni rivojlantirishdagi tajribalaridan foydalanishdir. Chunki 
hech bir mamlakat alohida holda, boshqalardan ajralgan tarzda bu jarayonni amalga 
oshira olmaydi. Mavjud tajribalardan foydalanish va imkoniy yordamlarni qabul 
qilish bozor taraqqiyotini tezlashtiradi va bu boradagi faoliyat samaradorligini 
oshiradi.
Taraqqiyotning “o`zbek modeli” 
2 
Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi 
Davlat bosh islohotchi 
Qonun ustuvorligi 
Kuchli ijtimoiy siyosat 
Bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o`tish 
1 
3 
4 
5 

---

112
Shuning uchun ham bu sohada, avvalo bozor iqtisodi asoslarini bilish, uning 
umumiy xususiyatlarini anglash talab qilinadi. Zero, aniq tushunchaga ega 
bo`lmasdan, bozor iqtisodiyoti umumiy qonuniyatlarini, jarayonini bilmasdan, 
mamlakatlarning tajribalarini e’tiborga olmasdan turib bozorga o`tishda katta 
muvaffqiyatlarga erishib bo`lmaydi.
Bundan tashqari bozor iqtisodiyotiga ta’sir ko`rsatuvchi, hatto uning barcha 
tomonlarini aniqlaydigan xususiyliklar mavjud. Bu, avvalo hududiy belgilar, tabiiy 
holat bo`lsa, yana taraqqiyot darajasi, iqtisodiy ahvol, mavjud urf-odat, milliy va 
diniy hodisa hamda omillar hamdir. Bu tomonlar hech bir mamlakatda boshqalariga 
o`xshagan bir xil bo`lishi mumkin emas. Bular va shularga o`xshash xususiyat, 
omillarni hisobga olmasdan va ularga asoslanmasdan bozor iqtisodiyotiga o`tish, 
yumshoqroq qilib aytganda xayoliy urinishdir. Chunki umumiylik, ya’ni bozor tomon 
bo`lgan harakat xususiylikdan boshlanadi yoki mavjud alohida har bir mamlakat 
uchun xos bo`lgan xususiyatlarni e’tiborga olgan holda boshlanadi.
Bozor iqtisodiyotining shakllanishi shu ikki asos bo`yicha: umumiylik, ya’ni 
umuman bozor iqtisodiga xos qonun hodisalar va xususiylik, ya’ni har bir 
mamlakatga xos xususiyatlar bo`yicha amalga oshadi. Buning boshqacha yo`li 
bo`lishi mumkin emas. Shu ikki tomonni e’tiborga olgan holda bir butun harakat 
dasturi yaratiladi. Natijada bozor munosabatlariga o`tishning yo`li belgilanadi. 
Shuning uchun ham har bir mamlakatning o`ziga xos bozorga o`tish yo`li mavjud 
deyiladi.
Bozor iqtisodiyotiga o`tishning 
yo`li 
har 
bir 
mamlakat uchun 
o`zining milliy modelini yuzaga 
keltiradi vash u model umumiylik va 
xususiylik, 
shu 
bilan 
birga 
foydalanish 
kerak 
deb 
ma’qul 
topilgan mamlakatlar tajribalaridan 
tarkib topib, u harakat dasturi bo`lib 
hisoblanadi.