Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

Monopoliyaga qarshi qonunchilikning kon
ц
eptual asoslari 
Germaniya, Fransiya, Ispaniya, Buyuk Britaniya va yeH raqobat to`g`risidagi 
qonunlari dastavval bozor hukmronligiga emas, balki bozordagi ustun mavqe 
konsepsiyasiga asoslangan. Ustunlikni eng keng tarqalgan va umum qabul qilingan 
ta’rifi bu raqobatni to`siqlardan erkinligi yoki savdo bo`yicha hamkorlarni (ishlab 
chiqarish ierarxiyasini yuqorisida yoki pastida) iqtisodiy faoliyati ustidan nazorat 
qilishdan erkinligidir. Umuman olganda, o`rganilayotgan iqtisodiyotlardagi raqobat 
to`g`risidagi qonunlar yetkazib beruvchilarni ustun pozitsiyalarga ega bo`lishi oldini 
olmaydi, faqatgina uni ushbu pozitsiyani suiiste’mol qilinishiga yo`l qo`ymaydi. 
Shuningdek, raqobat to`g`risidagi qonunlar odatda ustun firmalarning xatti-
harakatlariga jiddiy cheklashlarni qo`yadilar. 
Qonunning maqsadi 
Xuddi AQSH, yeH va Germaniyadagi singari Buyuk Britaniyaning Raqobat 
to`g`risidagi Qonuni qonun maqsadini ochiq ko`rsatmaydi. O`z vaqtida hukumat 
ushbu qonun loyihasini Parlamentga kiritar ekan, shunday degan: 
Samarali va insofli raqobat iste’molchi uchun boylik va tanlash kafolati uchun zarur.
Global bozorda raqobat Britaniya kompaniyalarini investitsiyalash va 
innovatsiyalarni joriy qilish uchun rag`bat hisoblanadi. Raqobatbardoshlik mamlakat 

---

214
ichida ham, xorijda ham ichki bozordagi raqobat hisobiga ko`payadi. Shunday qilib, 
raqobat biznes uchun ham foydali. 
Shunday qilib, raqobatni himoyalashni siyosiy sababi quyidagicha: 
• Sifatni yaxshilash va iste’molchilar uchun tanlash imkoniyatini ko`paytirish; 
• Innovatsiyalar va investitsiyalashni joriy etish uchun rag`batlantirishni 
ta’minlash; va 
• Global bozorlarda Britaniya kompaniyalarini obro`sini ta’minlash. 
Ushbu maqsadlarning barchasi faqatgina raqobat orqali erishiladi. Lekin, 
raqobat to`g`risidagi qonunda mavjud bo`lgan istisnolarni berish mexanizmi, 
raqobatni cheklash yuqorida qayd etilgan siyosiy maqsadlarga erishish uchun 
zarurligini tan oladi. 
Vertikal kelishuvlar Buyuk Britaniyaning Raqobat to`g`risidagi qonuni ta’siri 
ostiga tushmagan. Qonunda shuningdek, yeH tomonidan tasdiqlangan barcha 
erkinliklar (istisnolar) milliy qonunchilikka tadbiq etiladi deyilgan. Individual va 
sektorial erkinliklar ham qonunda istisno holatlarda ko`zda tutilgan. “Erkinlik” berish 
huquqi Insofli savdo-sotiq bo`yicha Bosh Direktorga va Bosh Direktorning 
tavsiyasiga ko`ra ish olib boradigan Davlat Kotibiga berilgan. Erkinlik mezonlari 
Raqobat to`g`risidagi qonunning 9 moddasida keltirilgan: 
a) yordam beradi: 
1) ishlab chiqish yoki sotishni yaxshilashga, yoki 
2)texnologik yoki iqtisodiy taraqqiyotni rivojlanishiga, bunda iste’molchilarga 
haqqoniy foydaning bir qismi taqdim qilinadi, lekin 
b) u: 
1) manfaatdor xo`jalik yurituvchi sub’ektlar zimmasiga ushbu maqsadlarga 
erishish uchun majburiy bo`lmagan cheklashlarni yuklamaydi; yoki 
2) manfaatdor xo`jalik yurituvchi sub’ektlarga ko`rilayotgan tovarlarni ma’lum 
qismiga nisbatan raqobatni bartaraf etish imkoniyatini bermaydi.